گزارشی از استقبال کتاب‌های تاریخی در نمایشگاه سی‌ویکم

 
قصد برخی از ناشران تاریخی انتشار کتاب‌های ماندگار است
 
شواهد حاکی از آن است کتاب‌های حوزه علوم انسانی، شاید نه در حد رمان‌های عامه پسند، اما در حوزه تخصصی با مخاطبان خاص خودش در نمایشگاه کتاب با اقبال مواجه بوده است. در این گزارش به وضعیت استقبال از کتاب‌های تاریخ در غرفه‌های ناشرانی نظیر ماهی، اختران، کلاغ و نی پرداخته‌ایم.
 
قصد برخی از ناشران تاریخی انتشار کتاب‌های ماندگار است
 
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،شواهد حاکی از آن است کتاب‌های حوزه علوم انسانی، شاید نه در حد رمان‌های عامه پسند، اما در حوزه تخصصی و حدود مخاطبان خاص خودش در نمایشگاه کتاب با اقبال مواجه بوده است. در ادامه به وضعیت استقبال از کتاب‌های علوم انسانی و تاریخ در غرفه‌های ناشرانی نظیر ماهی، اختران، کلاغ و نی پرداخته‌ایم.

استقبال از «صلحی که همه‌ی صلح‌ها رابر باد داد» 
بهمن دارالشفایی، مترجم و مسئول غرفه نشر ماهی و از ویراستاران این نشر، درباره شیوه کار این ناشر در حوزه علوم انسانی گفت: انتشارات ماهی در حوزه علوم انسانی روی کتاب‌ها وقت می‌گذارد. هم برای ویرایش و هم برای صفحه‌آرایی و چاپ و مهم‌ترین تفاوتش در ویرایشی است که روی کتاب‌ها انجام می‌دهد. کتاب‌های تاریخ و علوم انسانی ما را کسانی ترجمه می‌کنند که در رشته زبان‌های باستانی دکتری دارند یا دارای کارشناسی ارشد تاریخ هستند. از آن جمله می‌توان به مهدی نوری اشاره کرد که سرویراستار نشر ماهی است و کار بیشتر کتاب‌ها را هم او انجام می‌دهد. دکتر اسماعیل‌پور، دکتر قائم‌مقامی که استاد دانشگاه تهران هستند در طول این‌سال‌ها با نشر ماهی همکاری کرد‌ه‌اند.

شاید این بزرگ‌ترین تفاوت نشر ماهی، با نشرهای دیگر است. کار ما کندتر است و انتشار کتاب کمی طول می‌کشد. ما در رقابت انتشار کتاب شرکت نمی‌کنیم زیرا قصد ما این است که کتاب‌های ماندگاری منتشر کنیم. به ارجاع‌های تاریخی، زمان‌ها و ثبت اسامی و... توجه می‌کنیم. به عنوان مثال؛ اگر کتاب به وقایع بالکان بپردازد، همکاران ما کسانی را که در زبان‌های حوزه بالکان تخصص دارند، پیدا می‌کنند و اسامی و موارد دیگر را از آن‌ها می‌پرسند. گاهی حتی نویسنده‌، ارجاعات تاریخی را در پانوشت اشتباه نوشته است، ولی ویراستاران ما به دقت، سعی می‌کنند که اشتباه‌ها را اصلاح کنند و ارجاع درست بدهند.
 
این مترجم در ادامه افزود: حوزه تاریخ، مخاطب خاص خودش را دارد ولی ما برای کتاب‌هایمان انتظار فروش فوری نداریم. یعنی فروش کتاب‌های ما در مدت زمان طولانی اتفاق می‌افتد. چون کتاب را جوری تولید می‌کنیم که عمرش کم نباشد و به آن یک بار مصرف نگوییم. اما کتابی هم نباشد که بعد از دو، سه سال از رده خارج شود. اغلب کتاب‌های ما ماندگارند، برای اینکه روی آنها کار شده است. بعضی کتاب‌ها هستند که بعد از 10 سال، تازه دیده می‌شوند. اما با این حال، برخی از کتاب‌ها هم مورد توجه قرار می‌گیرند. به عنوان مثال؛ ما یک سال و نیم پیش کتابی چاپ کردیم با نام «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد». این کتابی‌ است که خیلی از شخصیت‌های سیاسی هم این کتاب را توصیه کرده بودند. این کتاب، پرفروش‌ترین کتاب ما در نمایشگاه بود.

وی افزود: «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد» نوشته دیوید فرامکین و ترجمه حسن افشار است. کتاب درباره مذاکراتی است که بعد از جنگ جهانی اول، بین انگلیس، فرانسه و کشورهای دیگر، برای تقسیم عثمانی انجام می‌شود. مذاکراتی که در نهایت منجر به فروپاشی عثمانی و تشکیل کشورهای سوریه، عراق، اردن، عربستان می‌شود. تمام کشورهای منطقه، از دل آن مذاکرات بیرون می‌آیند. با این که وقایع کتاب در حدود صد سال پیش می‌گذرد، اما خواندنش به فهم درگیری‌های روز منطقه هم خیلی کمک می‌کند. از این کتاب خیلی استقبال شد، با وجود اینکه ششصد، هفتصد صفحه حجم دارد و به نسبت، ارزان هم نبود، اما اکنون چاپ سومش هم رو به اتمام است.
 
دارالشفایی گفت: کتاب «توپ‌های ماه اوت» نوشته باربارا تاکمن که محمد قائد این کتاب را ترجمه کرد، چاپ اولش خیلی زود تمام شد و بنا بر دلایلی، مدتی هم در بازار موجود نبود، اما زمستان سال پیش، چاپ دوم این کتاب منتشر شد و در نمایشگاه این چاپ هم تمام شد. این کتاب، دومین کتاب پرفروش ما در نمایشگاه بود. اوت ماهی است که جنگ جهانی اول در آن شروع شد و «توپ‌های ماه اوت» روایت شروع جنگ جهانی اول است. یکی، دو ماه اول جنگ جهانی را روز به روز و ساعت به ساعت توضیح داده است و این که چه اتفاقی افتاد که جنگ جهانی شروع شد و در عین حال که یک روایت مستند و تاریخی است، بسیار جذاب است.

مسئول غرفه ماهی ادامه داد: ما سال گذشته، دو کتاب مهم هم در حوزه تاریخ ایران داشتیم؛ یکی کتاب «کودتاهای تاریخ ایران» که تالیف سهراب یزدانی است. یزدانی در این کتاب، چهار- پنج کودتای یک قرن اخیر ایران را بررسی کرده و ویژگی‌های هر کودتا را بررسی کرده‌اند و گفته‌اند که به چه دلیلی فلان واقعه کودتا محسوب می‌شود. کودتای سوم اسفند و 28 مرداد که مشهور هستند و کودتای محمدعلی‌شاه. دو اتفاق دیگر در دوره مشروطه را هم یزدانی به عنوان کودتا معرفی و بررسی کرده است.

وی افزود: کتاب دیگر «در زمانه پنج شاه» نام دارد که خاطرات حسن ارفع است که با ترجمه مانی صالحی علامه منتشر شده است. این کتاب، سومین کتاب پرفروش ما در نمایشگاه بود. حسن  ارفع، پسر پرنس ارفع هست که اولین نماینده ایران در جامعه ملل بود و از بلندپایه‌ترین دیپلمات‌های دوره قاجار و خیلی دوست داشت که پسرش هم دیپلمات باشد. اما حسن ارفع خیلی علاقه‌مند بود که نظامی شود. پدرش مدتی با او قهر بود. اما او نظامی شد و تا بالاترین درجات نظام هم رفت و به ریاست ستاد مشترک ارتش هم رسید که بالاترین درجه نظامی در ایران در دهه 30 بود. البته اختلافاتی هم با حاجعلی رزم‌آرا داشت.

دارالشفایی تاکید کرد: این کتاب در سال 1341 به انگلیسی نوشته شده است. در آن زمان ارفع در ایران زندگی نمی‌کرد. این کتاب، روایت دست اولی از مسائل نظامی ایران است از دوره احمدشاه و اواخر دوره مشروطه تا بعد کودتای 28 مرداد در دوره پهلوی. این آدم عاشق رضا شاه است. در آن دوره هم محمدرضا هنوز شاه بوده و از او هم خیلی حمایت می‌کند. به طور رسمی کودتاچی است. در کودتای 28 مرداد هم فعال بوده و از کسانی بوده که به شعبان بی‌مخ هم پول می‌داده و... ولی با وجود تمام این ویژگی‌های شخصیتی، روایتش خیلی دست اول است. به دلیل اینکه در دل بسیاری از ماجراها بوده است. مثلا در سفر رضاشاه به ترکیه در زمان آتاتورک، همراه رضاشاه بوده است.

برای اینکه در استانبول درس نظام خوانده بود. و به همین خاطر در کتاب‌های تاریخی آن دوره، بسیار به این کتاب، استناد شده است. ولی ترجمه خوبی از آن موجود نبود. یک ترجمه در اوایل انقلاب منتشر شده بود که همان یک چاپ هم بود و دیگر در بازار موجود نبود و مانی صالحی علامه زحمت ترجمه دوباره آن را کشید. این کتاب هم خیلی ویراستاری سنگینی داشت. هم روی متن فارسی خیلی کار شد که الان به لحاظ جذابیت، مثل یک رمان شده است و هم روی ارجاعات تاریخی و زمان‌ها و اسامی کار شده است. چون این آدم نظامی بود و مدام در کوه و کمر بود و اسم دهات ایران را به انگلیسی نوشته بود و همکاران ما برای اینکه اسم روستاها را پیدا کنند، مصیبتی کشیدند. چون نام برخی از این روستاها هم در این هشتاد، نود ساله تغییر کرده بود و پیدا کردن نام‌های درست، واقعا هنر ویراستارها بود.



«جامعه‌شناسی خودمانی» در صدر اختران
 
محمود قهاری، مسئول غرفه انتشارات اختران، کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی» نوشته حسن نراقی را به عنوان پراقبال‌ترین کتاب این ناشر در نمایشگاه معرفی کرد.
او با اشاره به این‌که این کتاب چاپ‌ متعددی داشته و جزء کتاب‌هایی است که در این اوضاع نشر که شمارگان کتاب پایین آمده، همچنان در پنج هزار نسخه منتشر می‌شود و از آن استقبال هم می‌شود.

کتاب بعدی، «ارتباط بدون خشونت» است. نوشته مارشال روزنبرگ که با ترجمه کامران رحیم‌نیا منتشر شده است.
قهاری سومین کتاب پرفروش اختران را، «ذهن فریب‌کار»، راهنمای عملی برای مهارت تفکر نقاد، معرفی کرد. این کتاب با ترجمه اکبر سلطانی و مریم آقا زاده منتشر شده است.
سپس کتاب «وابسته یک دم و چند حکایت روان‌درمانی دیگر»، نوشته اروین یالوم با ترجمه پیام یزدانی قرار دارد که چاپ سومش در نمایشگاه منتشر شد.

دفتر هشتم از مجموعه «پشت پرده مخملین» این ناشر با نام «دموکراسی در محیط کار؛ درمانی برای عارضه سرمایه‌داری»، نوشته ریچارد ولف، ترجمه مهرداد شهابی و امیر محمد نبوی از دیگر کتاب‌های اختران است که در نمایشگاه سی و یکم کتاب، مورد اقبال قرار گرفته است. بعد از این‌ها، کتاب «دولت در ایران، نقدی بر نظریه شیوه‌های تولید آسیایی» قرار دارد.



«آدم ما در قاهره» در صدر پرفروش‌های کلاغ
 
مرتضی فتحی، مدیر اجرایی نشر کلاغ، در گفت‌وگو با ایبنا، پرفروش‌ترین کتاب این نشر را «آدم ما در قاهره» معرفی کرد. این کتاب یادداشت‌های قاسم غنی، سفیر ایران در قاهره است که برای پس گرفتن جواهرات سلطنتی و فیصله دادن به ماجرای تلاق فوزیه به مصر رفته بود. این کتاب با ویرایش  و مقدمه مفصل محمد قائد منتشر شده که چاپ دوم آن در نمایشگاه کتاب ارائه شئه که مورد استقبال هم قرار گرفته است.

از دیگر کتاب‌هایی که از تازه‌های این نشر به شمار می‌رود و البته از آن استقبال هم شده؛ «سفرنامه مبارکه شاهنشاهی- روزنامه نخستین سفر مظفرالدین شاه به فرنگ-» است که به اهتمام آیدین فرنگی و عباس قلی صادقی منتشر شده است. فتحی کتاب «دولت اسلامی، خلافت دیجیتالی» نوشته عبدالباری عطوانی را با ترجمه محمدرضا الفت، از تازه‌های این نشر معرفی کرد.

از دیگر کتاب‌هایی که نشر کلاغ با همکاری بازتاب‌نگار منتشر کرده، «خاطرات دکتر محمدعلی مجتهدی»، رییس دبیرستان البرز و بنیادگذار دانشگاه صنعتی شریف است که به کوشش دکتر حبیب لاجوردی منتشر شده است. و دیگری یادنامه «ناصر وثوقی»، سردبیر مجله اندیشه و هنر است که به کوشش کامیار عابدی و با همکاری بازتاب‌نگار منتشر شده است.

«ایران جامعه کوتاه‌مدت» از پر مخاطبان نی
اما در نشر نی، کتاب «ایران جامعه کوتاه مدت» در صدر پرفروش‌های علوم انسانی بوده است. چهار مقاله‌ای که در این کتاب هست، به نوعی مشکلات تاریخی توسعه اقتصادی و سیاسی ایران را بررسی می‌کند. «خرد کشی» از دیگر کتاب‌های این نشر است که با اقبال مخاطبان مواجه شده است.

«خاطرات و تاملات در زندان شاه» نوشته محمد محمدی (گرگانی)  از تازه‌های کتاب نشر نی است که در نمایشگاه هم پرفروش بوده است. کتاب «نبرد قدرت در ایران/ چرا و چگونه روحانیت برنده شد؟» نوشته محمد سمیعی هم از تازه‌ها و پرفروش‌های نشر نی در حوزه علوم انسانی است.
منبع : ایبنا

مدیر گنجینه مطبوعات شهر کتاب: هنوز ارزش مجلات تاریخی در ایران جا نیفتاده است

نمایشگاه «گنجینه مطبوعات، کتب و اسناد از دوره قاجار تا عصر حاضر»
  
«گنجینه مطبوعات، کتب و اسناد از دوره قاجار تا عصر حاضر» شامل پنجاه ویترین است که در موزه کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی نمایش داده می‌شود.
 
هنوز ارزش مجلات تاریخی در ایران جا نیفتاده است
 
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،نمایشگاه «گنجینه مطبوعات، کتب و اسناد از دوره قاجار تا عصر حاضر» از 22 اردیبهشت ماه آغاز شده و تا دوم خرداد سال جاری در موزه کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار می‌شود.

حسین تقوی، مدیر گنجینه مطبوعات شهر کتاب، که در برگزاری این نمایشگاه با کتابخانه دانشگاه علامه‌ طباطبایی همکاری کرده، درباره اسناد و مطبوعات تاریخی موجود در این نمایشگاه گفت: تمام نشریات دوره قاجار، کتب و اسناد از دوره قاجار تا کنون، در پنجاه ویترین در موزه کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی برای بازدید نهادهای کتابخانه‌ای و دانشگاهی کشور و مردم ارائه شده است.

وی توضیح داد: کار ما در شهر کتاب، فروش کتاب‌ها و مجلات از زمان قاجار تا حال حاضر است. ما تمام این اسناد را از خانه‌های مردم و آرشیو برخی از پژوهشگران جمع‌آوری کرده‌ایم. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هشتاد درصد مطبوعات ایران، هنوز دیجیتال نشده است. در این نمایشگاه، نزدیک به سیصد عنوان از مطبوعات دوره قاجار موجود است. به جز این‌ها اگر چیزی هست، در خارج از کشور موجود است. در کشور ما هنوز ارزش مجلات جانیفتاده و اکثر کتابخانه‌های ما فاقد بخش مجلات هستند.



مدیر گنجینه مطبوعات شهر کتاب توضیح داد: ما در این 30 سال تلاش کردیم که مجموعه‌ای از مجلات را از خانه‌های مردم جمع‌آوری کنیم و در حال حاضر، مجموعه مجلات ما به صورت صحافی شده در کتابخانه‌های ملک، مجلس، ملی، بسیاری از مراکز دانشگاهی و حتی دانشگاه‌های مطرح خارج از کشور نظیر آکسفورد و... وجود دارد.

وی افزود: نهاد کتابخانه‌ها و بسیاری از مروجان کتاب و مراکز کتابخانه دانشگاه‌ها هم برای بازدید از این نمایشگاه دعوت شده‌اند تا اقلام مورد نیاز دانشگاهی خودشان را سفارش دهند تا ما کار آماده‌سازی و تحویل آن را انجام دهیم. در واقع می‌توان گفت این نمایشگاه برای نهادهای کتابخانه‌ای است که اقلام مورد نیاز خودشان را بخرند. البته عموم مردم و دانشجوها هم با بازدید از این نمایشگاه می‌توانند با منابع پژوهشی آشنا شوند.

تقوی گفت: در این نمایشگاه، روزنامه‌هایی از دوره قاجار موجود است که از آن جمله می‌توان به صوراسرافیل و قانون اشاره کرد. سالنامه دبیرستان‌ها از دوره رضا شاه، کتاب‌های درسی، کتاب‌های باستان‌شناسی و اسناد باستان‌شناسی وجود دارد که در موزه ایران باستان و نظایرش هم وجود ندارد. آیدین آغداشلو در بازدید از این نمایشگاه گفت: «از این منابع، یک نسخه وجود دارد و نسخه دومی وجود ندارد.» به جز این‌ها، اگر کسی سندی یا منبعی در خانه دارد که در این مجموعه می‌گنجد، می‌تواند به ما بفروشد.



وی توضیح داد: از دیگر اقلام موجود در این نمایشگاه، می‌توان به کتاب‌هایی درباره مطبوعات و چاپخانه، کتاب‌های گویای پیش از انقلاب، کتاب‌های هنری درباره ایران، مجلات ایران‌شناسی، کتاب‌هایی از نویسندگان ایران که به زبان‌های دیگر ترجمه شده است.

مثل ترجمه «سفر شب» بهمن شعله‌ور که به سیمین دانشور ارائه داده است. غرفه‌هایی هم به شاملو و هدایت اختصاص دارد. غرفه‌هایی هم مربوط به تئاتر ایران از زمان رضا شاه، سینمای ایران از اواخر قاجار و کتاب‌هایی که نویسندگان ایران به یکدیگر هدیه داده و امضا کرده‌اند. اسناد هم شامل حساب‌های سیاق قاجاری، نامه‌های بزرگان و... می‌شود.

تقوی تاکید کرد: گنجینه مطبوعات شهر کتاب، هر سال در نمایشگاه مطبوعات حضور دارد. البته ما امیدواریم که از سال آینده در نمایشگاه کتاب هم حضور داشته باشیم. چون اسناد ما از منابع و مآخذ پژوهشی به شمار می‌رود و اغلب دانشگاه‌ها منابع ما را به صورت صحافی شده در کتابخانه‌هاشان دارند.



این نمایشگاه تا دوم خرداد سال جاری در کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی به نشانی بزرگراه همت، دهکده المپیک، میدان دهکده برپا می‌شود.
منبع : ایبنا

پیروز مجتهدزاده در گفت‌وگو با ایبنا مطرح کرد

شاهنامه‌ تنها منبع تاریخی که اسکندر را عادلانه قضاوت می‌کند
 
پیروز مجتهدزاده، کارشناس مسائل و مطالعات سیاسی با اشاره به اهمیت شاهنامه فردوسی در بررسی تاریخ ایران اظهار کرد: شاهنامه فردوسی اطلاعات بسیاری درباره تاریخ ایران ارائه می‌دهد. این اثر بزرگ تنها منبع تاریخی است که قضاوت درست و عادلانه‌ای از اسکندر مقدونی ارائه می‌کند. معتقدم اگر منابع خود را دقیق بخوانیم حقایق بسیاری از رویدادها و شخصیت‌های تاریخی برای ما روشن می‌شود.
 
شاهنامه‌ تنها منبع تاریخی که اسکندر را عادلانه قضاوت می‌کند
 
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- پیروز مجتهدزاده، کارشناس مسائل و مطالعات سیاسی گفت: جغرافیای سیاسی علم و دانش کشورشناسی و یا مدیریت کشوری است. وظیفه این علم تشخیص این مساله است که کشور از چه عناصری تشکیل می‌شود و ارتباط این عناصر با یکدیگر چگونه است. کشور در مجموع از سه عنصر اصلی حکومت، ملت و سرزمین تشکیل می‌شود.

وی افزود: ترتیب این سه عنصر از نظر کارکرد به این صورت است که  نخست ملت، قرار می‌گیرد چون ملت است که تصمیم می‌گیرد حکومت تشکیل دهد و حکومت از طریق دولتی که از طرف مردم انتخاب می‌شود سرزمین را اداره می‌کند. این فلسفه چرخش کار کشور  است. به همین دلیل در دنیای سیاسی امروز در کشورداری صحبت از دموکراسی می‌شود که در ایران نام آن را مردم‌سالاری گذاشته‌اند. اما سالار به معنی حکم‌کننده است و در دموکراسی صحبتی از سالاری مردم نمی‌‌شود.

این ایرانشناس با بیان این‌که در علوم سیاسی اعتقاد براین است که کلمه کشور نخستین‌بار در اروپا و بعد از قرارداد وستفالی به‌وجود آمده است، اظهار کرد: بعد از جنگ‌های 30 ساله اروپاییان تصمیم گرفتند با یکدیگر صلح و دنیا را بین خود تقسیم کنند. در این تقسیم‌بندی سرزمین‌ها با مرز مشخص حکومت‌ها تعیین شد. به همین دلیل کارشناسان معتقدند کلمه کشور از این زمان در فرهنگ لغات سیاسی جای گرفت.

مفهوم کشور نخستین‌بار در شاهنامه بیان شده است

مجتهدزاده در ادامه به پژوهش خود پیرامون بررسی مفهوم کشور در شاهنامه فردوسی پرداخت و در این‌باره گفت: در بررسی شاهنامه فردوسی به این نکته پی بردم که کلمه کشور نخستین‌بار در شاهنامه بیان شده است. یعنی این مفهوم نه از اروپا بلکه از ایران باستان شکل گرفته است. البته برخی معتقدند قدیمی‌تر از تمدن ایران تمدن چین و مصر است. بله، این تمدن‌ها قدیمی‌تر از ایران هستند اما این تمدن‌ها کشور نداشتند بلکه حکومتی با یک جادوگر قبیله و یک شمشیرزن داشتند.

این پژوهشگر معتقد است: در ترجمه تعاریف سیاسی دقت و توجه کافی صورت نگرفته است. به همین دلیل نتیجه بحث‌های سیاسی ما همیشه غیردقیق و آشفته است. کشور در مفاهیم علمی ما به تشکیلاتی گفته می‌شود که سازوکار حکومت کردن را داشته باشد. آنچه که در مصر داشتیم فرعون بزرگ بود، پزشک معروف به نام سینوهه و یک شمشیرزن که متخلفان را مجازات می‌کرد. این حکومت است اما کشور نیست. کشور وقتی متولد می‌شود که شما سازوکار کشورمداری را داشته باشید. در تاریخ ایران، کوروش کبیر کشور ایران را تشکیل داد و داریوش سازوکار مدیریتی کشور را نظم و ترتیب بخشید. وقتی کشور سازوکار مدیریتی داشته باشد مفهوم واقعی کشور شکل می‌گیرد. این اتفاق برای نخستین بار در ایران صورت گرفت.

مجتهدزاده در ادامه با بیان این‌که سرزمینی که مرز نداشته باشد کشور نیست، افزود: در ایران مرز در زمان ساسانیان ایجاد شد. در این دوران زدوخوردهای بسیاری صورت گرفت و یک حکومت مرزبانی ایجاد شد تا محافظ کشور باشد. مفهوم مرز به معنی امروزی که حد و حدود مشخصی پیرامون کشور شکل گرفته باشد را نخستین‌بار فردوسی بیان می‌کند. او در شاهنامه می‌گوید مرز ایران در زمان بهرام گور ساسانی درست شده است.

منابع تاریخی را با دید علمی بنگریم

وی با اشاره به چهره مثبت اسکندر مقدونی در شاهنامه اظهار کرد: مساله حمله اسکندر به ایران در شاهنامه به خوبی بیان شده است. اما بسیاری از تاریخ‌نویسان ایرانی این موضوع را به درستی بررسی و بیان نکردند. بر مبنای اطلاعات شاهنامه رفتار اسکندر به‌قدری انسان‌دوستانه بود که بسیاری از سرداران و نظامیان ایرانی به او پیوستند و اسکندر دستور داد هیچ تبعیضی بین سرداران ایرانی و یونانی وجود نداشته باشد. چراکه او نیامده بود ایران را فتح کند. تنها منبعی که در فارسی این موضوع را روشن می‌کند شاهنامه فردوسی است.

این کارشناس مطالعات سیاسی با بیان این‌که شاهنامه فردوسی تنها منبع تاریخی ایرانی است که درباره اسکندر درست قضاوت می‌کند، گفت: براساس شاهنامه اسکندر در زمان فتح ایران گفت آمده‌ام ایران را به جهان ببرم و همین کار را هم کرد. تمام آثار و سنگ‌نوشته‌های عصر هخامنشی را بار شتر کرد و در کتابخانه بزرگ اسکندریه جای دادند و به زبان یونانی ترجمه کرد. این خدمتی بود که اسکندر به ایران کرد. بنابراین اگر منابع خود را درست بخوانیم و به دید علمی به آن نگاه کنیم متوجه می‌شویم تمام حقایق در این منابع آمده است.
منبع : ایبنا

گفت‌وگوی ایبنا با مجید تفرشی درباره اسناد تاریخی

 

بریتانیا مکالمات تلگرافی ایران با دولت‌های دیگر را سرقت می‌کرد!

ماجرای «مارشیو»ی که باستانی‌پاریزی از آن یاد می‌کرد چه بود؟
  
مجید تفرشی گفت: به دلیل این که راه‌های مراسلاتی و اموری مثل تلگراف در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در ایران، در اختیار و تملک بریتانیا بوده، در بسیاری از موارد، مکالمات دولت ایران با کشورهایی غیر از بریتانیا، با افراد و دولت‌های دیگر سرقت می‌شد. در واقع از تمام این مکالمات، در نیمه راه، یک کپی تهیه می‌شده و به سمع و نظر آنها می‌رسید. به این ترتیب آنها از ساز و کار و تصمیمات دولت ایران در جهت منافع و مصالح خودشان مطلع بودند.
 
بریتانیا مکالمات تلگرافی ایران با دولت‌های دیگر را سرقت می‌کرد!
 
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- یکی از مهم‌ترین منابع پژوهش‌های تاریخی، اسناد است. مجید تفرشی، سند پژوه در طول سال‌های اقامتش در بریتانیا کوشیده تا پلی میان اسناد خارج از کشور و پژوهشگران تاریخی باشد. با او درباره اسناد موجود در مراکز آرشیوی انگلستان و وضعیت مراکز اسنادی در داخل کشور گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

فکر می‌کنم شما در انگلستان در حوزه اسناد تاریخی کار می‌کنید. کمی در این زمینه توضیح دهید؟
حدود بیست و پنج سال است که مقیم بریتانیا هستم. یعنی محل اصلی اقامتم آنجا هست و کار اصلی من سندپژوهی و تاریخ‌نگاری است. ارتباط من با موسسات آرشیو آنجا کاملا مستمر است و خودم هم موسسه پژوهشی کوچکی دارم برای ارائه فعالیت‌هایم و یا توانمند کردن یا منظم کردن کارهای پژوهشی.

با چه آرشیو‌هایی از آنجا کار می‌کنید؟
با آرشیو کتابخانه ملی بریتانیا یا آرشیوی که اسناد نفت ایران در آنجا هست و آرشیو دانشگاه کمبریج، اکسفورد، آرشیو بانک شاهی، باقی آرشیوهای دانشگاهی و موسسات پژوهشی آنجا کار می‌کنم. در بیست و پنج سال اخیر ارتباط منظم و پیوسته‌ای با این آرشیوها داشته‌ام و از این آرشیوها برای پژوهش‌های خودم و مراکز علمی و پژوهشی ایران استفاده می‌کنم. البته انتقال اسناد دیجیتالی به ایران هم در این مدت کار اصلی و دغدغه من بوده است. سعی کردم پلی باشم برای استفاده پژوهشگران و محققانی که به این اسناد دسترسی ندارند، از این منابع ذی‌قیمت و در بسیاری از مواقع غیر قابل جایگزین برای مطالعات تاریخ ایران، در قرون نوزده و بیست میلادی.

به چه میزان اسنادی که متعلق به ایران است، در مراکز اسنادی و آرشیوهای دانشگاهی انگلستان وجود دارد؟ یعنی اسنادی که متعلق به ماست ولی اکنون در خارج از کشور نگهداری می‌شود.
سوال شما دو بخش دارد؛ یکی اسناد یا اشیایی که منشاء ایرانی دارند، مثل اشیاء موزه‌ای که به خارج از کشور برده شده‌اند. اما در حوزه اسناد، بیشتر اهدایی هستند. یعنی اسنادی که به مجموعه‌های بین‌المللی مثل دانشگاه آکسفورد اهدا شده‌اند. یا اسنادی که مامورین یا مستشرقان یا پژوهشگران غربی خریداری کرده‌اند و از ایران خارج شده‌اند. تعداد این اسناد زیاد نیست، ولی قابل توجه هستند. اما بخش دیگری است که شامل اسنادی می‌شود که در داخل ایران تولید شده‌اند. مکاتبات مقامات رسمی خارجی؛ آلمانی، ایتالیایی، بریتانیایی و آمریکایی که در ایران انجام شده یا گزارش‌های مخفی که به وسیله مامورین محلی آن‌ها انجام شده است.

لزوما هم تمام این گزارش‌ها به زبان انگلیسی نیست. بسیاری از این اسناد به زبان فارسی هستند. این اسناد در واقع برای ما نبوده‌اند، اما در ایران تهیه شده و بعد هم توسط آنها خارج شده است. مورد سومی هم وجود دارد که کمتر کسی به آن توجه کرده است و من در مطالعاتم خیلی به آن نگاه می‌کنم؛ به دلیل این که راه‌های مراسلاتی و اموری مثل تلگراف در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در ایران، در اختیار و تملک بریتانیا بوده، در بسیاری از موارد، مکالمات دولت ایران با کشورهایی غیر از بریتانیا، با افراد و دولت‌های دیگر سرقت می‌شد. در واقع از تمام این مکالمات، در نیمه راه، یک کپی تهیه می‌شده و به سمع و نظر آنها می‌رسید. به این ترتیب آنها از ساز و کار و تصمیمات دولت ایران برای منافع و مصالح خودشان مطلع بودند.

و اسناد این تلگرام‌های سرقت شده اکنون موجود است؟
بسیاری از آنها موجود است. نمی‌توانم بگویم که همه‌اش هست. اما آنها که من دیدم، بسیار زیاد بود. مثلا وزرای ایران یا صدراعظمش مکاتبه‌ای دارد با سفیر روسیه. یک نسخه از این مکاتبه در آرشیو انگلستان وجود دارد و نشان می‌دهد که در نیمه راه این تلگراف دزدیده شده است. چون مدیریت تلگرافی ایران در آن زمان به عهده انگلیس‌ها بوده است و اسناد زیادی از این بابت در آرشیو اسناد انگلیس وجود دارد.

آیا سرقت اسناد رسمی هم صورت گرفته است؟
به طور دقیق درباره سرقت اسناد نمی‌توان صحبت کرد. آن طور که اشیاء موزه‌ای را می‌توان ردیابی کرد. چون اشیا موزه‌ای از مجموعه‌های شخصی یا حراجی‌ها سر در می‌آورند، می‌توان آنها را ردیابی کرد. اما در مورد اسناد، در دوره‌هایی مثل دوران ملی شدن صنعت نفت یا انقلاب، مجموعه‌هایی که غارت شده یا در ملک خانواده‌ها بوده به خارج از ایران برده شده است. حالا یا کسانی آمده‌اند و این اسناد را برای خارجی‌ها خریداری کرده‌اند یا خود این‌ها آمده‌اند و این اسناد را به خارج برده و فروخته‌اند. در میان این اسناد، اسناد دولتی هم هست. اما این اتفاق به معنای این نیست که اسناد از مراکز دولتی دزدیده شده است.

به دلیل این که ساز و کار آرشیوی ما جدید است و پیش از این سابقه آرشیو نداشته‌ایم، بسیاری از رجال و صاحب منصبان و اشخاص ذی‌نفوذ، اسناد را نزد خودشان نگه می‌داشتند. بعدها، در هنگام ملی‌ شدن صنعت نفت یا سال‌های انقلاب و حول و حوش جنگ،  این‌ها توسط خود این افراد یا دلال‌هایی که این اسناد را از آنها خریده‌اند به خارج از کشور برده شده است که در میان آنها اسناد دولتی هم دیده می‌شود اما از مراکز دولتی خریداری نشده است. این‌ها اسناد دولتی بوده‌اند که در تملک خانواده‌های اشخاص بوده‌اند. یعنی به نوعی این سرقت صورت گرفته است اما نه به شیوه سیستماتیک و برنامه‌ریزی شده و این اتفاق هم در خارج از مراکز دولتی افتاده است.

مراکز اسنادی ایران را چطور می‌بینید؟
من نزدیک سی و پنج سال است که در حوزه اسناد کار می‌کنم. از هفده، هجده سالگی افتخار این را داشتم که دستیار مرحوم ایرج افشار باشم یا مرحوم عبدالحسین حائری. اکنون در ایران چند آرشیو بسیار مهم داریم که کار سندی می‌کنند. مهم‌ترینش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هست که با بخش آرشیوی این مجموعه، سال‌هاست که همکاری داشته‌ام و یا پروژه‌های مشترکی با هم داشته‌ایم. البته آرشیو ملی ایران در آنجا هست و باید شامل همه اسناد شود، اما متاسفانه این اتفاق صورت نگرفته است. دولت و حکومت، نسبت به آرشیو ملی ایران، نگاه شاملی ندارند. یعنی آن قدر که قانون موظف‌شان کرده، همه اسناد به آنجا منتقل نشده است.

البته موسسات دیگری، مثل وزارت امور خارجه یا وزارت اطلاعات یا حتی قوه قضائیه و وزارت آموزش و پرورش که به دلایل مختلفی از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند و اسناد خودشان را به مرکز اسناد منتقل نمی‌کنند. با همه این‌ها، مرکز اسناد کتابخانه ملی در این زمینه پویا‌ترین است. البته در جایی که باید باشد، قرار ندارد و خیلی پایین‌تر از سطح واقعی‌اش است ولی همچنان بهترین است. ولی موسسات دیگری هم هستند؛ مثل «موسسه مطالعات تاریخ معاصر» که کار اصلی آنها نگهداری و ضبط و ثبت اسناد مصادره‌ای است از خانواده‌هایی که بعد از انقلاب اموال آنها مصادره شده است. البته بخشی از این اسناد هم بعد از مصادره، به صورت طبیعی به این مرکز منتقل شده است. در کنار این، کتابخانه مرکز اطلاع‌رسانی قوی‌ای وجود دارد و مراکز دیگری، مثل مرکز اسناد وزارت امور خارجه یا مرکز اسناد ریاست جمهوری که  به طور قانونی باید به آرشیو ملی منتقل شود و تا حالا این کار انجام نشده است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مرکز اسناد آستان قدس رضوی که از نظر سندی مهم و غیر قابل چشم‌پوشی هستند.
 
به لحاظ شیوه‌های نگهداری اسناد در حد استاندارد‌های بین‌المللی هستیم؟
از نظر تکنیکی، امکانات خیلی خوب است. با دنیا فاصله داریم. اما فاصله‌مان در این زمینه کمتر از باقی امور است. مهم‌ترین مسئله‌ای که الان وجود دارد، اطلاع‌رسانی و اجازه استفاده عموم از اسناد است. باید این فرهنگ جا بیفتد و هنوز جا نیفتاده که استفاده از اسناد، یک حق عمومی است و نه یک امتیاز ویژه. این اعطای حق به عموم مردم و محققان، بدون هیچ اما و اگری در دنیا وجود دارد اما در ایران، هم به دلایل سیاسی و هم قانونی و  هم به دلیل فرهنگ شخصی مسئولان گاهی رعایت نمی‌شود. باید یاد بگیریم که اسناد، ملک شخصی ما نیست. حق عمومی مردم است. به قول مرحوم باستانی‌پاریزی «ما آرشیو داریم. مارشیو نباید داشته باشم.» ماری که روی گنج خوابیده و به دیگران اجازه استفاده از آن را نمی‌دهد. اسناد باید بدون هیچ اما و اگری در اختیار همه قرار بگیرد. موانع قانونی هم در این زمینه وجود ندارد. گاهی سلیقه‌های شخصی مانع می‌شود.
منبع : ایبنا
 

پر فروش ترین ها در نمایشگاه کتاب -اردیبهشت97

 
  
کتاب‌های داریوش شایگان و محمود سریع‌القلم در صدر پرفروش‌های نشر فرزان‌روز در نمایشگاه کتاب قرار گرفتند. از طهوری و ندای تاریخ نیز کتاب‌هایی در زمینه تاریخ پرفروش‌ شدند.
 
آثار داریوش شایگان و محمود سریع‌القلم در صدر پرفروش‌های نمایشگاه
 
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)‌، سه نشر فرزان‌روز، طهوری و ندای تاریخ از جمله ناشران فعال در حوزه علوم انسانی هستند که در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب حضور دارند. در گزارشی که در پی می‌آید به کتاب‌های پرفروش و تازه‌های نشر این ناشران در نمایشگاه کتاب پرداخته‌ایم،

کتاب‌های داریوش شایگان و محمود سریع‌القلم در صدر پرفروش‌های نشر فرزان‌روز  در نمایشگاه کتاب قرار گرفتند. نشر فرزان‌روز در حوزه تاریخ و علوم انسانی و فلسفه فعالیت می‌کند و مدیر غرفه این نشر می‌گوید: تمام کتاب‌های داریوش شایگان از پرفروش‌های این نشر در نمایشگاه کتاب بوده‌اند، مانند «ادیان و مکتب‌های فلسفی»، «آیین هندو و عرفان اسلامی» ترجمه جمشید ارجمند، «زیر آسمان‌های جهان» مجموعه گفت‌وگوها با رامین جهانبگلو ترجمه نازی عظیما، «آمیزش افق‌ها» منتخباتی از آثار، گزینش و تدوین محمدمنصور هاستی، «هانری کربن؛ آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی» ترجمه باقر پرهام،‌ «افسون‌زدگی جدید؛ هویت چهل‌تکه و تفکر سیار» ‌ترجمه فاطمه ولیانی، «بت‌های ذهنی و خاطره ازلی» ، «آسیا دربرابر غرب».

علاوه بر این کتاب‌های محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی، هم از پرفروش‌های نشر فرزان‌روز در نمایشگاه کتاب بوده است که از آن جمله می‌توان به «اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار»، «فرهنگ سیاسی ایران»‌، «روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل» اشاره کرد.



پس از آثار این دو نویسنده، کتاب‌های تاریخی در رده بعدی پرفروش‌های این غرفه قرار داشتند. دو کتاب تاریخی «داریوش شاه بزرگ»، گردآورنده ژان پرو، با ترجمه خشایار بهاری و «امپراتوری اشکانی و اسناد و منابع آن» گردآوری یوزف ویزهوفر و «امپراتوری ساسانی»‌، تورج دریایی و ترجمه خشایار بهاری از جمله کتاب‌های پرفروش نشر فرزان روز بوده‌اند.

علاوه بر این‌ها این ناشر دو عنوان کتاب جدید در حوزه تاریخ در نمایشگاه ارائه داده است.
«زوال فروپاشی ساسانیان» نوشته پروانه پورشریعتی و ترجمه خشایار بهاری؛ این کتاب به چگونگی یک شاهنشاهی می‌پردازد که در سال 620 میلادی، پس از درگیری موفقیت‌آمیز و پیروزی بر سپاهیان نیرومند بیزانس، سودای تسلط بر کل خاورمیانه و خاور نزدیک را داشت و به ناگاه در سال 650 میلادی مغلوب نیروهای مردمی می‌شود که تا آن روز یکی از اتباع جزء امپراتوری شمرده می‌شدند. این کتاب در سه فصل تدوین شده و با قیمت 40 هزار تومان منتشر شده است.

کتاب دیگری که نشر فرزان‌روز برای نخستین بار در سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منتشر کرده است «ایران در اسناد میانرودانی؛ هزاره سوم و دوم پیش از میلاد» نوشته تیموتی اف. پاتس با ترجمه خشایار بهاری که با قیمت 25هزار تومان منتشر شده است.

این کتاب روایت بازبینی شده پایان‌نامه دکترای نویسنده در دانشگاه آکسفورد است و تلاشی برای تلفیق داده‌های باستان‌شناسی و تاریخی مربوط به روابط سیاسی ـ اقتصادی جنوب و مرکز میانرودان با ایران بزرگ، شبه جزیره عمان و دره سن از میانه هزاره چهارم تا دوم پیش از میلاد شمرده می‌شود. کتاب را می‌توان به چهار بخش تقسیم کرد جغرافیای سیاسی ایران بزرگ، تعاملات سومر و جهان موسوم به ایلام آغازین در ایران، روابط سیاسی میانرودان و شرق در هزاره سوم پیش از میلاد و باقی کتاب به جزییات تجارت سنگ‌های گرانبها و فلزات ثبت شده در اسناد میانرودانی می‌پردازد.




پرفروش‌ها و تازه‌های «ندای تاریخ»
«ندای تاریخ» همان طور که از نام ناشر پیداست در حوزه تاریخ کار می‌کند. پرفروش‌‌های این ناشر در سی و یکمی نمایشگاه کتاب، عبارتند از «انسان نواندرتال» که برگرفته از کتاب «نئاندرتال‌ها» نوشته فریدمن شرنگ و استفانی ولر است که توسط حامد وحدتی نسب و آذر جوهر تالیف شده است.

«چگونگی اعطای القاب مشابه در دوره قاجار» با مطالعه موردی بر روی لقب مشیرالدوله، نوشته مهدی نجاری از دیگر کتاب‌های پرفروش نشر «ندای تاریخ» است. «تاریخ اشکانیان» ترجمه نادر میرسعید، و «دو گفتار در تاریخ و تمدن ایلام باستان» نوشته والتر هینتس و با ترجمه نادر میر سعید از دیگر عناوین پرفروش این ناشر هستند.
اما «برگی دیگر از دفتر لسان الدوله» تالیف زهرا شریف کاظمی از تازه‌های نشر ندای تاریخ است.

«بار و نشان‌شناسی سواران ساسانی» در نقش برجسته فیروزآباد، نوشته رضا کلانی با درآمدی از میرزا محمد حسنی و «مردان نامی تهران قدیم» تالیف رقیه آقا بالازاده، شقایق فتحعلی‌زاده و مریم کاشف نیا و «فرانس و مکتوبات دیوانی حکومتی؛ ناصرالدین‌شاه قاجار و میرزا محمد قوام‌الدوله و ساید رجال تاریخی در رویارویی با واقعه هرات، جنگ مرو، حوادث سیستان و... با باز خوانی و تصحیح  محسن روستایی از تازه‌های این نشر است.

از دیگر تازه‌های کتاب‌ این ناشر، «سوار و سوارکاری در ایران»- پیشینه، واژه، رشته - تالیف صدف فتحعلی‌زاده، و «مراد دل» مجموعه‌ای از اشعار دشتستانی علی مرادی، با مقدمه محمود دل آسیایی و گردآوری و تصحیح و توضیحات غلام‌حسین بهرسی و غلام‌رضا قربانی مقدم است.
 


پرفروش‌ها تازه‌های نشر طهوری
انتشارات طهوری هم از دیگر ناشران قدیمی است که در سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران حضور دارد. «شرح شطحیات» تصنیف شیخ روزبهان بقلی شیرازی، با تصحیح و مقدمه هنری کربن و ترجمه مقدمه  از دکتر محمد علی امیر معزی از پرفروش‌های این ناشر بوده است. این کتاب، دنباله و مکمل «عبهر العاشقین» است. روزبهان، با مطالعه دیوان‌های مختلف صوفیه، درمی‌یابد که بیشترین شطحیات، از آن سلطان العارفین با یزید بسطامی و از همه مشکل‌تر از آن منصور حلاج است که منجر به قتل وی می‌شود، به همین جهت، برای رهایی این علم از طعن حاسدان، اقدام به نگارش کتابی در غرایب علم شطح کرده و نام آن را «منطق‌الاسرار ببیان الانوار» می‌گذارد و چون به شیراز برمی‌گردد، به خواهش مریدان خود تفسیری به فارسی بر آن می‌نگارد و آن را «شرح شطحیات» می‌خواند. این کتاب، عمده‌ترین سند در باب شناسایی احوال و حقایق حلاج به شمار می‌رود.

«فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی» نوشته سید جعفر سجادی هم از پرفروش‌های طهوری است. در این فرهنگ، مجموعه‌ای از واژه‌ها و اصطلاحات عرفانی شرح و تعبیر شده است. پاره‌ای از موضوعاتی که گردآورنده شرح و تفسیری از آن به دست داده عبارت‌اند از عرفان عملی، عرفان نظری، تعبیرات ذوقی و اشراقی، مراتب و مقامات سالکان، جامه و پوشش صوفیه، حالات صوفیه، کردار، خوی و روابط صوفیه، ریاضت و آداب آن و اصطلاحات شاعران صوفیه این اصطلاحات براساس حروف الفبای فارسی تنظیم یافته و هر اصطلاح با شواهد متعددی از نظم و نثر همراه است.

«تاریخ خانقاه در ایران» پرفروش‌های نشر طهوری است. تاریخ خانقاه در ایران عنوان کتابی است از محسن کیانی که در 620 صفحه و توسط انتشارات طهوری در سال 1389 به چاپ رسیده است. موضوع اصلی این کتاب تصوف است. اما انتشارات طهوری، دو کتاب جدید هم در نمایشگاه کتاب منتشر کرده است؛ «اسناد امین الضرب؛ مکاتبات دکتر اصغر مهدوی و شیرین مهدی، به کوشش نادر مطلبی کاشانی با مقدمه ایرج افشار» که از پرفروش‌های این غرفه هم بوده و همین‌طور؛ «تاریخ من و نادر شاه ایران و وقایع نامه آبراهام کرتی»، ترجمه از متن اصلی قرن هجده با تعلیقات و حواشی جورج بورنوتیان و ترجمه فارسی فاطمه اروجی.
منبع : ایبنا

زندگینامه: دکتر محمد عبداللهی (۱۳۲۳- ۱۳۸۹)

زندگینامه: دکتر محمد عبداللهی (۱۳۲۳- ۱۳۸۹)

دکتر محمد عبداللهی در اول شهریور ۱۳۲۳ در ایلام به دنیا آمد.

وی درسال 1349 لیسانس خود را در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه تهران اخذ کرد و سه سال بعد موفق به دریافت کارشناسی ارشد جامعه شناسی از همین دانشگاه شد.

دکتر عبداللهی در سال 1357 از دانشگاه میشیگان آمریکا دکترای جامعه شناسی گرفت.

وی از سال 1378 تا 1382 رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بود و علاو بر آن  عضو شورای پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی (1362- 1382)، عضو شورای عالی برنامه ریزی علوم انسانی وزارت علوم، عضو شورای عالی ترویج کشاورزی وزارت کشاورزی، عضو کمیته تحصیلات تکمیلی گروه علوم اجتماعی پیام نور (1381- 1383)، مدیر گروه جامه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی ( برای سه دوره 6 ساله) بود.

دکتر عبداللهی علاوه بر آن عضو هیئت تحریریه فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و مجله تحلیل اجتماعی دانشگاه ادبیات علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی نیز بود.

وی در مقطع لیسانس و فوق لیسانس دانشگاه علامه طباطبایی تدریس می‌کرد و استاد رهنمای 140 پایان‌نامه فوق لیسانس و دکترا بود.

دکتر عبداللهی در طول حیات خود 35 تحقیق علمی انجام داد و 8 کتاب چاپ شده به علاوه 12 کتاب در دست چاپ از جمله فعالیت‌های تالیفی این استاد  جامعه شناسی است.

از دکتر محمد عبداللهی 52 مقاله علمی در ژورنال‌های ایرانی و خارجی به چاپ رسیده است. وی همچنین در طول حیات علمی خود موفق به دریافت سه جایزه شد که عبارتند از ؛ استاد نمونه دانشگاه علامه طباطبایی،  پژوهشگر نمونه سال در سطح کشور در سال 1375 و پژوهشگر برتر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1387.

فعالیت‌ها

  • رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران (۱۳۸۲–۱۳۷۸)
  • عضو شورای پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی (۱۳۸۲–۱۳۶۲)
  • عضو شورای عالی برنامه‌ریزی علوم انسانی وزارت علوم
  • عضو شورای عالی ترویج کشاورزی وزارت کشاورزی
  • عضو کمیته تحصیلات تکمیلی گروه علوم اجتماعی پیام نور (۱۳۸۳–۱۳۸۱)
  • مدیر گروه جامه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی (برای سه دوره ۶ ساله)

کتاب‌ها

تألیف

  • زنان در عرصه عمومی: عوامل، موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان ایرانی، ناشر: جامعه شناسان
  • بررسی مسائل اجتماعی ایران (رشته علوم اجتماعی)، گروه مؤلفان، ناشر: دانشگاه پیام نور
  • زنان و نهادهای مستقل مدنی، مسائل، موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران، (با مشارکت زهره نظری)، ناشر: سوره مهر - ۱۳۸۳
  • مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح مسائل جامعه‌شناسی ایران، محمد عبداللهی و جمال رئیسی، ناشر: دانشگاه علامه طباطبایی - ۱۳۸۳
  • کتابشناسی هویت اجتماعی (فارسی - انگلیسی)، ناشر: دانشگاه علامه طباطبایی
  • کتاب‌شناسی توسعه اجتماعی: فارسی - انگلیسی، ناشر: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
  • خلاصه گزارش تحقیقات دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش، (تدوین با مشارکت: بیتا مهدی، علی رستمی پور، ناشر: نور الثقلین
  • کتاب‌شناسی نظریه اجتماعی: فهرست آثار صاحب نظران کلاسیک و معاصر علوم اجتماعی، (گردآورنده)، ناشر: دانشگاه علامه طباطبایی
  • نظام‌های بهره‌برداری (مطالعه تطبیقی نظامهای بهره‌برداری کشاورزی)، ناشر: وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران

ترجمه

 

دکتر محمد عبداللهی شامگاه  جمعه 3 دی ماه 1389 درگذشت. یادش گرامی

منبع : همشهری آنلاین و ویکی پدیا

بزرگداشت جامعه شناس فقید ایلامی دکتر محمد عبداللهی

 

محمد عبدالهی

مراسم نکوداشت دکتر «محمد عبداللهی» جامعه‌شناس فقید ایلامی برگزار می‌شود محمد عبدالهی جلسه‌ی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان ایلام با موضوع نکوداشت مقام علمی دکتر محمد عبداللهی برگزار شد و استاندار ایلام نیز سفر کاری خود را که با زمان برگزاری همایش نکوداشت تلاقی داشت ، لغو و تاکید کرد: مهمترین کارکرد این گونه مراسم‌ها فرهنگ‌سازی در خصوص تلطیف فضای تعاملات و کنش‌های اجتماعی است. به گزارش ایسنا، در این نشست، مهندس «قاسم سلیمانی دشتکی» استاندار ایلام، ضمن تشکر از برگزارکنندگان جلسه در اقدامی تحسین‌آمیز سفر مهم خود به تهران که با زمان برگزاری همایش نکوداشت تلاقی کرده بود را لغو و اظهار کرد: مشتاقانه در همایش نکوداشت شرکت خواهم کرد. نکودداشت بزرگان فضای تعاملات و کنش‌های اجتماعی را تلطیف می‌کند وی با بیان اینکه ایلام استان ذخایر انسانی، طبیعی و تمدنی است، تصریح کرد: حضور چشمگیر مدیران ارشد موفق ایلامی در وزارتخانه‌ها و اساتید برجسته‌ی ایلامی در دانشگاه‌های معتبر کشور و سرمایه‌های نمادین داخل استان جلوه‌ای از ثروت‌های این دیار است. سلیمانی ضمن تقدیر از مقام علمی دکتر محمد عبداللهی، گفت: آیین نکوداشت فرصتی مناسب برای الگو سازی است و مهمترین کارکرد این گونه مراسم باید فرهنگ‌سازی در خصوص تلطیف فضای تعاملات و کنش‌های اجتماعی ساکنین این دیار کهن باشد. استاندار ایلام، بر برگزاری آیین‌های نکوداشت جهت سرمایه‌های نمادینی که در قید حیات‌اند و منشا خدمات فراوانی هستند تأکید و اظهار کرد: یک جوان موفق و سرآمد نیز می‌تواند جز مفاخر استان بوده و مورد تجلیل قرار گیرد. سلیمانی دشتکی ادامه داد: اگر برنامه های توسعه ی یک کشور مبتنی بر پیوست جامعه‌شناسی و فرهنگی باشد آن کشورمسیر توسعه را به سرعت و با کیفیت طی خواهد کرد بر این اساس ضروری است که در پاسداشت مقام جامعه شناس بزرگی چون دکتر محمد عبداللهی مراسم نکوداشتی برگزار شود. وی در پایان بر ضرورت پیوند مفاخر گذشته‌ی استان به روزگار حال برای ترسیم آینده‌ی روشن استان ایلام تاکید کرد. دکتر عبداللهی کانون همگرایی جامعه‌شناسان ایرانی بود دکتر «محمد علی‌اکبری» رییس دانشگاه ایلام نیز اظهار کرد: دکتر محمد عبداللهی در سال 1344 از ایلام بر می‌خیزد و در بهترین دانشگاه ایران تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه داده و در یکی از دانشگاه‌های برتر جهان (دانشگاه میشگان) مدرک دکترای جامعه‌شناسی خود را دریافت کرد. وی افزود: دکتر عبداللهی کانون همگرایی جامعه‌شناسان ایرانی در دوره ی ریاست انجمن جامعه شناسی ایران بود و توانست گفتمان تازه‌ای در بستر جامعه‌شناسی ایران پدید آورد. رییس دانشگاه ایلام ادامه داد: برای معرفی مقام و منزلت دکتر عبداللهی همین نکته کافی است که دکتر محمد امین قانعی‌راد رییس پیشین انجمن جامعه شناسی ایران در شآن ایشان گفتند: " او جوانی روستازاده‌ بود که جامعه‌شناسی شهری را به ما یاد داد." عبداللهی پایه‌گذار جامعه‌شناسی مدیریت شهری است «بهروز سپیدنامه» عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه ایلام و دبیر علمی همایش نکوداشت مقام علمی دکتر محمد عبداللهی نیز ضمن تشکر از بانیان جلسه با بیان این که توفیق شاگردی ایشان را در دوره ی کارشناسی دانشگاه علامه ی طباطبایی داشته با ذکر مطالبی در مقام علمی و اخلاقی دکتر عبداللهی، ایشان را پایه‌گذار حوزه‌ی جدیدی در جامعه شناسی به نام جامعه‌شناسی مدیریت شهری دانست. سپیدنامه، از پایان نامه‌ی کارشناسی دکتر عبداللهی که در سال 1348 نگاشته شده، به عنوان نمونه‌ای موفق از یک پژوهش ترکیبی مردم شناسی و جامعه شناسی یاد کرد و آن را قابل رقابت با بسیاری از کتاب‌های نگاشته شده در خصوص ایلام دانست. دبیرعلمی همایش نکوداشت مقام علمی دکتر محمد عبداللهی با ارائه‌ی گزارشی از فعالیت کمیته‌های مختلف به تدوین یادنامه‌ی دکتر عبداللهی اشاره و ضمن تقدیر از تلاش‌های عزیزانی که در این راستا قدم برداشته‌اند خصوصا آقای «علی حیدربیگی» گفت: یادنامه‌ی مذکور که حاوی مطالب فراوانی از جامعه شناسان طراز اول کشور، صاحب نظران داخل و خارج از استان در نکوداشت منزلت علمی و اخلاقی دکتر عبداللهی و دست نوشته ها و کارنامه ی علمی استاد است، سندی معتبر برای معرفی این استاد فقید جامعه‌شناسی است. ضرورت مشارکت جمعی دولتی و مردمی در بزرگداشت مرحوم عبداللهی «عمران خودآموز» مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام ضمن ارائه‌ی گزارشی از فعالیت‌ها و اقدامات انجمن مفاخر و آثار فرهنگی از تلاش‌ها و همکاری‌های دانشگاه ایلام در خصوص آیین نکوداشت مقام علمی دکتر محمد عبداللهی قدردانی و بر ضرورت مشارکت جمعی دولتی و مردمی در راستای هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن این همایش تاکید کرد. در پایان ، اعضاء جلسه در راستای کیفیت برگزاری فاخر آیین نکوداشت مطالب و پیشنهادهایی ارائه کردند. آیین نکوداشت مقام علمی دکتر محمد عبداللهی توسط دانشگاه ایلام و با همکاری دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی ایران، اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد مفاخر و آثار فرهنگی روز یکشنبه 23 اردیبهشت 1397 در سالن اجتماعات آیت‌الله حیدری دانشگاه ایلام برگزار خواهد شد. دکتر محمد عبداللهی در اول شهریور ۱۳۲۳ در ایلام به دنیا آمد. وی درسال 1349 لیسانس خود را در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه تهران اخذ کرد و سه سال بعد موفق به دریافت کارشناسی ارشد جامعه شناسی از همین دانشگاه شد. دکتر عبداللهی در سال 1357 از دانشگاه میشیگان آمریکا دکترای جامعه شناسی گرفت. وی از سال 1378 تا 1382 رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بود و علاو بر آن عضو شورای پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی (1362- 1382)، عضو شورای عالی برنامه ریزی علوم انسانی وزارت علوم، عضو شورای عالی ترویج کشاورزی وزارت کشاورزی، عضو کمیته تحصیلات تکمیلی گروه علوم اجتماعی پیام نور (1381- 1383)، مدیر گروه جامه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی ( برای سه دوره 6 ساله) بود. دکتر عبداللهی علاوه بر آن عضو هیئت تحریریه فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و مجله تحلیل اجتماعی دانشگاه ادبیات علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی نیز بود. وی در مقطع لیسانس و فوق لیسانس دانشگاه علامه طباطبایی تدریس می‌کرد و استاد رهنمای 140 پایان‌نامه فوق لیسانس و دکترا بود. دکتر عبداللهی در طول حیات خود 35 تحقیق علمی انجام داد و 8 کتاب چاپ شده به علاوه 12 کتاب در دست چاپ از جمله فعالیت‌های تالیفی این استاد جامعه شناسی است. از دکتر محمد عبداللهی 52 مقاله علمی در ژورنال‌های ایرانی و خارجی به چاپ رسیده است. وی همچنین در طول حیات علمی خود موفق به دریافت سه جایزه شد که عبارتند از ؛ استاد نمونه دانشگاه علامه طباطبایی، پژوهشگر نمونه سال در سطح کشور در سال 1375 و پژوهشگر برتر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1387. دکتر محمد عبداللهی شامگاه جمعه 3 دی ماه 1389 درگذشت. یادش گرامی

منبع : ایسنا

عکاسی و  تاریخ مردم

منبع : مردم نامه

او در سه گانه کارگران ساختمانی، زنان شهر نو و کودکان عقب مانده ذهنی به سراغ گروه هایی از مردم عادی رفت که تا آن زمان در ایران به ندرت از این بخت و اقبال برخوردار بودند که سوژه عکاسان قرار بگیرند.

عکس های او از روسپیان و کودکان عقب مانده ذهنی نمونه هایی مشابه عکاسی دایان آربس در تاریخ غرب را با وام گرفتن از نمونه های ایرانی آفرید.

آربس، عکاس آوانگارد آمریکایی عمدتا افراد حاشیه اجتماع را سوژه عکاسی خود می کرد. او در این عکس های سیاه و سفید کوتوله ها، آدم های عظیم الجثه، فرا جنسیتی ها یا افراد غیر عادی- عقب افتاده و …- را در کادر دوربین خود جای می داد.

آربس در این عکس ها به مخاطب خود نشان می داد که جهان دیگری هم وجود دارد که در آن امور روزمره هیچ شباهتی به زندگی معمول و متعارف آدم های عادی ندارند.

در عکس های گلستان از کودکان عقب مانده هم دنیایی متفاوت از جهان عادی خلق می شود. کودکانی به بند کشیده شده یا اسیر تخت که در همه امور خود به دیگران – پرستاران و اولیای آسایشگاه- وابسته بودند.

گلستان در این مجموعه عکس ها بیش و پیش از آنکه در جستجوی زیبایی و خلق یک اثر هنری باشد در تلاش برای ثبت تصویری زندگی گروهی از افراد حاشیه اجتماع بود.

در ادامه تعدادی از این عکس ها را با هم می بینیم: 

 




  منبع : مردم نامه