اولین نشست تخصصی «مسائل ایران شناسی در جهان معاصر دانش» چهارشنبه 2اسفند با حضور پروفسور برت فراگنر، رئیس موسسه ایرانشناسی در آکادمی علوم اتریش برگزار شد.

نشست تخصصی «مسائل ایران شناسی در جهان معاصر دانش» چهارشنبه 2اسفند با حضور پروفسور برت فراگنر، رئیس موسسه ایرانشناسی در آکادمی علوم اتریش برگزار شد.

این نشست با حضور دکتر محمد رجبی، رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دکتر غلامعلی حداد عادل، نماینده مجلس شورای اسلامی، دکتر اسحاق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، دکتر محمدعلی احمدی ابهری، دکتر غلامرضا فدایی و جمعی دیگر از فرهیختگان و علاقه مندان به ایرانشناسی و اسلام شناسی در سالن شهید مدرس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم بعد از قرائت قرآن و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، احسان الله شکرالهی به عنوان مجری برنامه به حضار علاقه مند به پژوهش های ایرانشناسی خیر مقدم گفته و افزود: این نشست اولین نشست از سلسله نشستهای تخصصی علمی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که با عنوان «مسائل ایران شناسی در جهان معاصر دانش» برگزار میشود.

شکراللهی همچنین رزومه پروفسور برت فراگنر را قرائت کرد که در اینجا خلاصه ای از آن ذکر میشود:

برت فراگنر متولد 1941 میلادی در وین و پروفسور در حوزه‌های ایرانشناسی، اسلام‌شناسی، مطالعات عربی و ترکی، مردم‌شناسی اجتماعی و پژوهش‌های اسلاوی است. وی در بخش شرق‌شناسی دانشگاه فرایبورگ آلمان و موسسه‌ شرق‌شناسی انجمن شرقی آلمان در بیروت، دانشگاه وین، دانشگاه بامبرگ آلمان و دانشگاه برن سوییس ایرانشناسی تدریس کرد.
فراگنر در سال‌های 1964 و 1965 به تهران آمد و نزد استادانی مانند ایرج افشار، جعفر محجوب، مجتبی مینوی، ذبیح‌الله صفا، منوچهر ستوده و دیگران به مطالعه در ایرانشناسی و تاریخ ایران پرداخت.
«خ‍اطرات‌ن‍وی‍س‍ی‌ ای‍ران‍ی‍ان‌»، «نگاهی به تاریخ موسسه ایرانشناسی در فرهنگستان علوم اتریش» و «قلمرو زبان فارسی» برخی آثار فراگنر به‌شمار می‌رود.

شکراللهی همچنین اضافه کرد: برت فراگنر برنده جایزه ادبی بنیاد موقوفات افشار در سال 1388 شد.

در ادامه این نشست دکتر محمد رجبی، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به سخنرانی پرداخت. دکتر رجبی طی سخنانی گفت: پرفسور برت فراگنر از برجسته ترین ایرانشناسان و شرق شناسان مشهور آلمانی است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: وی رئیس آخرین کنگره بزرگ شرق‌شناسان جهان بوده‌اند و دارای شخصیتی محترم و نامدار هستند و سوای آنکه در حوزه شرق شناسی تبحر دارند در زمینه ایرانشناسی نیز متبحرند.

دکتر رجبی با اشاره به حضور پرفسور فراگنر در قبل و بعد انقلاب در ایران گفتک این نشست اولین نشست از سلسله نشستهای تخصصی علمی در کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که از این پس در کتابخانه مجلس برگزار خواهد شد.

بعد از سخنان دکتر رجبی پرفسور فراگنر سخنان خود را آغاز کرد.

وی در آغاز با سپاس و قدردانی از حضور ایران‌شناسان در این نشست گفت: سخنرانی درباره ایران‌شناسی کار دشواری است. مفهوم ایران‌شناسی از مسایلی است که در غرب و به ویژه اروپا از قرن نوزدهم به وجود آمد. دلیل آن آشنایی و شناخت بیشتر با جهان و دنیای شرق بود که اروپاییان می‌خواستند با آن آشنا شوند. دیدگاه شرق‌شناسان با اهداف سیاسی و اقتصادی همراه بود. قدرت‌های آن دوران به دلیل تمایل به سلطه بر جهان می‌خواستند مناطق دیگر را بشناسند و این شناخت بسته به کشور اروپایی تفاوت داشت.

فراگنر افزود: ایران‌شناس خارجی در برابر هر ایرانی مانند کوتوله‌ای در برابر یک انسان کامل است و همواره به دانشجویانم می‌گویم برای ایران‌شناسی ابتدا باید بدانند که ایران را نمی‌شناسند. باید بدانید هر کسی که به ایران‌شناسی مشغول است، احساس مثبتی به ایران دارد و عاشق تمدن، زبان، ادبیات و فرهنگ مردم این سرزمین است.

وی افزود: این موضوع که کدام زبان‌ها کهن‌تر است و کدام نزدیکتر به زبان حال است، در بررسی‌های ایران‌شناسی اهمیت بسیاری داشت. به طور مثال در کتیبه‌های فارسی باستان به زبان اوستایی برخوردند که قدیمی‌تر بود و انشعابی از زبان سانسکریت به شمار می‌رفت. پس از آن رقابتی برای پیدا کردن دیرینه‌ترین زبان‌های هندو اروپایی در دنیا آغاز شد. در این میان زبان‌های فارسی دیگری مانند سکایی، سغدی، و مادی قدیم نیز پیدا شدند.

وی با اشاره به کشور آلمان و ایرانشناسی در این کشور گفت: زبان فارسی برای آلمان اهمیت خاصی دارد. بنابراین ایران‌شناسان به مطالعه آثار ادبیات کلاسیک، به ویژه شاهنامه و دیوان حافظ پرداختند و این آثار را حوزه‌ای برای شناخت زبان فارسی اصیل می‌دانستند.

پرفسور فراگنر تصریح کرد: در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، شرق‌شناسی یا اسلام‌شناسی مفهوم دیگری نیز پیدا کرد و برای آن‌ها متون از این جنبه مهم بود که می‌خواستند متن انجیل و زبان عیسی مسیح را بفهمند. بنابراین زبان عربی نیز اهمیت پیدا کرد. پس از آن، برای درک قرآن از همین روش استفاده شد. شرق‌شناسی یا اسلام‌شناسی روندی است که علوم مسیحی به وجود آورد و بدون شناخت دین اسلام پیشرفت نداشت. در ادامه زبان‌های فارسی و ترکی به عنوان شاخه‌هایی از زبان عربی در نظر گرفته شد.

ایران‌شناس اتریشی اظهار کرد: در آلمان از اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم امور مربوط به ادبیات، هنر و فرهنگ ایرانی رواج داشته و در انگلستان نیز علاقه‌مندان بسیاری به زبان و ادب و هنر فارسی وجود داشت. اما ورود بحث‌های ایدئولوژیکی سیاسی و اعتقادی به ایران‌شناسی مانند ویروسی بود که نمی‌شد جلوآن را گرفت.

وی با اشاره به این‌که انقلاب ایران تاثیر متدولوژیکی بر ایران‌شناسی گذاشت بیان کرد: بحث فرهنگی ایران 34 سال است که بدون اسلام‌شناسی قابلیت تفکیک را در سطح متدولوژیک ندارد.

فراگنر درباره ایران‌شناسی در آمریکا گفت: ارتباط ایران‌شناسان در آمریکا بسته و محدود است. در حالی که اروپاییان برای ارتباط با دانشمندان و پژوهشگران ایرانی اهمیت بسیاری قایلند اما در شوروی سابق و چین، روش معمول برای ایران‌شناسی خواندن، درک و ترجمه متون بود و تحلیل متن را به عهده مخاطب می‌گذاشتند.

در پایان سخنرانی پرفسور فراگنر حاضرین سوالات خود را مطرح کرده و برت فراگنر به این سوالات پاسخ داد.