پدر علم جغرافیای ایران درگذشت

دکتر گنجی، در سال ۱۳۵۴ به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران‎ انتخاب شد. وی در بیست و نهمین کنگرهٔ ‏اتحادیهٔ بین المللی جغرافیایی در کره‎ ‎جنوبی در سال ۲۰۰۰ میلادی به عنوان یکی از ۱۵ جغرافیدان ‏برجستهٔ جهان شناخته شد و‎ ‎سازمان هواشناسی جهانی، جایزه علمی سال ۲۰۰۱ خود را به وی اعطا ‏کرد.

دکتر گنجی، 28 تیرماه بر اثر زمین خوردن در منزل شخصی خود، دچار خونریزی مغزی شد. پس از آن، ایشان به بیمارستان  منتقل و تحت عمل جراحی قرار گرفت؛ ولی دیشب در این بیمارستان از دنیا رفت.

گزیده زندگینامه پرفسور گنجی
دکتر محمد حسن گنجی، در ۲۱ خرداد سال ۱۲۹۱ خورشیدی در بیرجند به دنیا آمد. پس از پایان ‎تحصیلات مقدماتی در ‏مدرسه شوکتیه بیرجند، وارد دارالمعلمین عالی تهران شد و در‎ ‎رشته تاریخ و جغرافیا به دریافت درجه کارشناسی ‏نائل گردید. سپس به‎ ‎عنوان دانشجوی برگزیده به اروپا اعزام شده و در دانشگاه ویکتوریا منچستر انگلستان به تحصیل ادامه داده و در سال ۱۳۱۷، لیسانس تخصصی خود را در جغرافیا اخذ نمود.
وی بار دیگر در سال ۱۳۳۱، با استفاده از بورس تحصیلی عازم آمریکا شد و دکتری خود را در رشته جغرافیا، از دانشگاه کلارک دریافت داشت.
دکتر ‏گنجی پس از بازکشت به ایران در دانشگاه تهران، مشغول به تدریس شد و با درجه استادی در سال ۱۳۵۸ بازنشسته گردید. با این حال وی هیچ گاه دست از کار نکشید و از سال ۱۳۶۴ با مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، آغاز نمود. وی از سال ۱۳۷۰ به عنوان مشاور رئیس دانشکده علوم زمین با دانشگاه شهید بهشتی همکاری‏‎ ‎داشت.
وی علاوه بر مدیریت گروه جغرافیا، ‏ریاست دانشکده ادبیان و علوم انسانی و معاونت‎ ‎دانشگاه تهران، پیش از انقلاب اسلامی، ریاست اداره کل هواشناسی ایران و ریاست هواشناسی‎ ‎منطقه آسیا را نیز بر عهده داشت و عضو کمیته ‏اجرایی سازمان هواشناسی جهان بود.
‎دکتر گنجی در کنار فعالیت‎ ‎خود در دانشگاه تهران، از مهرماه ۱۳۳۵ تا ‏مهرماه ۱۳۴۷ ریاست اداره کل هواشناسی‎ ‎ایران را نیز عهده دار بود. در این مدت، وی نماینده ثابت دولت ‏ایران در سازمان‎ ‎هواشناسی جهانی، به مدت ۵ سال ریاست هواشناسی منطقه آسیا(به مدت ۵ سال) و ‏عضویت‎ ‎کمیته اجرایی سازمان مزبور را برعهده داشت.
دکتر گنجی از اردیبهشت ماه ۱۳۴۲ تا‏‎ ‎مهرماه ‏‏۱۳۴۷ معاونت پارلمانی وزارت راه و در زمان ریاست دانشگاهیِ پروفسور رضا، از‎ ‎سال ۱۳۴۷ به مدت ‏یک سال پست معاونت اداری و مالی دانشگاه تهران را عهده دار شد‎. آنگاه پس از چندی مشاور دانشگاه گردید ‏و سپس از خردادماه ۱۳۵۳ عهده دار ریاست‏‎ ‎دانشکده ادبیات و علوم انسانی گردید و تا پایان خدمت ۳۷ ساله ‏ی دانشگاهی خود در این‎ ‎سمت باقی بود.
وی در بهمن ماه ۱۳۵۴ به افتخار بازنشستگی نائل آمد و از ‏مهرماه‎ ۱۳۵۴ ‎تا پایان سال ۱۳۵۷ ریاست مؤسسه آموزش عالی امیر شوکت الملک علم بیرجند را‏‎ ‎برعهده ‏داشت.
وی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ مشاور رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح‎ بود. و از سال ۱۳۷۳ نیز با سمت مشاور دانشکده علوم زمین‏‎ ‎دانشگاه شهید بهشتی در طراحی و ‏اجرای برنامه‌ها مشارکت داشته‌است.
همچنین از سال‎ ۱۳۶۵ ‎عضویت بخش جغرافیایی سازمان مطالعه و ‏تدوین کتب دانشگاهی (سمت) را دارا بوده‎ ‎و با بیشتر دانشگاه‌های تهران بویژه دانشگاه تربیت مدرس ‏در دوره‌های دکترای‎ ‎جغرافیا تدریس همکاری داشته‌است.
وی همچنین عضویت کمیته رهبری اطلس اقلیمی ‏ایران را‎ ‎در سازمان هواشناسی برعهده داشته‌است.

از دیگر مشاغل وی می‌توان به موارد زیر اشاره‎ ‎کرد:
‏عضو مادام العمر انجمن جغرافیائی انگلستان
عضو سابق انجمن سلطنتی مردم‎ ‎شناسی انگلستان و ایرلند
عضو شورای عالی آمار
عضو هیأت تحریریه دائره المعارف‎ ‎بریتانیا
عضو افتخاری انجمن ‏آمریکایی پیشرفت علوم
عضو شورای عالی مردم شناسی‎
عضو انجمن جغرافیائی کشورهای آسیا و ‏آفریقا
عضو کمیته ملی آبشناسی (یونسکو‎)
عضو هیأت ممیزه دانشگاه تهران
عضو کمیسیون ‏بورسهای دانشگاهی
عضو کمیسیون‎ ‎همکاری فرهنگی ایران و فرانسه (دانشگاهی)
عضو کمیته ‏جغرافیائی فرهنگستان ایران‎
عضو شورای عالی جغرافیائی وابسته به سازمان جغرافیائی کشور
عضو کمیته‎ ‎برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش
عضو هیأت امنای مدرسه عالی بازرگانی رشت
‏‏* ‎عضو هیأت امنای مدرسه عالی علوم اراک
عضو هیأت امنای مدرسه عالی فنی تهران
‎عضو ‏اتحادیه انحمن‌های علمی
رئیس اولین کنگره جغرافیدانان ایران ۱۳۵۲
عضو‎ ‎شورای دانشگاه ‏تهران
اولین رئیس انجمن جغرافیدانان ایران ۱۳۵۳ تا‏‎ ۱۳۵۷‎

دکتر گنجی، در سال ۱۳۵۴ به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران‎ انتخاب شد. وی در بیست و نهمین کنگرهٔ ‏اتحادیهٔ بین المللی جغرافیایی در کره‎ ‎جنوبی در سال ۲۰۰۰ میلادی به عنوان یکی از ۱۵ جغرافیدان ‏برجستهٔ جهان شناخته شد و‎ ‎سازمان هواشناسی جهانی، جایزه علمی سال ۲۰۰۱ خود را به وی اعطا ‏کرد.
ایشان‎ ‎همچنین دارای نشان درجه سه در خدمات دولتی را دریافت کرده‌است. دکتر گنجی از اوایل‎ ‎انقلاب ‏تا هم اکنون بالغ بر ۶۳ لوح تقدیر از مراکز آثار و مفاخر علمی، چهره های‏‎ ‎ماندگار، انجمن‌های علمی ‏جغرافیایی و دانشگاه‌ها دریافت کرده‌است.

منبع: پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir)

اولين همايش بين‌المللي اسناد ايراني (فراخوان مقاله)

اولين همايش بين‌المللي اسناد ايراني (فراخوان مقاله)

اسناد مكتوب، بخشي از سرمايه‌هاي مطالعاتي هر منطقه‌و كشوري است كه با استناد به آن‌ها، تحقيقات در حوزه‌هاي مختلف فرهنگ و اجتماع استحكام و اصالت پيدا مي‌كند. بهره بردن از اين گونه مدارك، نياز به داشتن توانائي و علم استفاده كردن از آن‌هاست. گستردگي جغرافياي سياسي و فرهنگي ايران ‌زمين در طول تاريخ بلند خود، به پراكندگي اسناد و مدارك تاريخي و فرهنگي آن انجاميده است. به همين سبب، فرصتي لازم است تا محققان و علاقه‌مندان حوزة اسناد فارسي - ايراني و هم ‌چنين پژوهشگران تاريخ معاصر ايران و كشورهائي كه با آن ارتباطات مختلف سياسي، فرهنگي و اقتصادي داشته‌اند، به مبادلة دستاوردهاي پژوهشي خود بپردازند. اطلاع يافتن از روش‌هاي تحقيقي كه در بارة اسناد تاريخي در ديگر كشورهاي جهان جريان دارد و نيز مطالعاتي كه در حوزة اسناد فارسي يا اسناد مربوط به ايران انجام مي شود، يكي از پژوهش هاي اصلي محققان حوزة اسنادي و تاريخ ايران بوده است. همايش اسناد ايراني، فرصتي است براي عمق بخشيدن به پژوهش‌هاي مبتني بر اسناد، عرضة آخرين اطلاعات، روش‌ها و دستاوردهاي مطالعات مربوط به آن در ايران و نيز كشورهاي مرتبط با ايران، به ‌ويژه كشورهائي كه با ايران داراي گذشتة مشترك تاريخي و فرهنگي مي باشند. همايش" اسناد ايراني،" اولين گام را در حوزة اطلاع‌رساني در بارة اسناد ايراني در آرشيوهاي مختلف جهان برداشته است. با اين اميد كه در آينده به مرجعي براي تبادل اطلاعات در بارة آخرين و جديدترين تحقيقات در حوزه‌هاي مطرح شده، بينجامد.

برای آگاهی از محورهای همایش و شرایط مقالات ارسالی و شیوه های ارجاع به سایت کتابخانه و اسناد ملی به آدرسhttp://www.nlai.irمراجعه فرمایید.

تاريخ برگزاري همايش : ارديبهشت 1392
مهلت ارسال چكيده مقالات تا 30 مهر 1391 (فقط از طريق پيام نگار)
مهلت ارسال اصل مقالات تا 30 آذر 1391 (فقط از طريق پيام نگار)

آدرس دبيرخانه همايش : بزرگراه حقاني(شرق به غرب )، ابتداي خيابان كوشا، ساختمان گنجینة اسناد ملی ایران(معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانةملی ایران)، طبقة دوم، پژوهشكدة اسناد، دبیرخانة همایش.

تلفاکس : 26403098
پیام‌نگار : [e-mail]

منبع : سایت کتابخانه و اسناد ملی ایران

نخستین همایش مطالعات تاریخ ایران- بزرگداشت پروفسور شاپور شهبازی

 

نخستین همایش مطالعات تاریخ ایران

نخستین همایش مطالعات تاریخ ایران به مناسبت یاد روز پروفسور علی رضا شاپور شهبازی، پنج شنبه 22 تیرماه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس با همکاری شعبه فارسانجمن ایرانی تاریخ  و تعدادی از موسسات دیگر برگزار می شود

نخستین همایش مطالعات تاریخ ایران به مناسبت یاد روز پروفسور علی رضا شاپور شهبازی، پنج شنبه 22 تیرماه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس با همکاری شعبه فارس انجمن ایرانی تاریخ و تعدادی از موسسات دیگر برگزار می شود.

دکترشاپور شهبازی (1385-1321) باستان شناس و مورخ در شیراز زاده شد، مطالعات خودرا در زمینه باستان شناسی و تاریخ ایران باستان پی گرفت و توانست آثار ارزنده ایدر این زمینه از خود به جای بگذارد.

برنامه های همایش عبارتند از؛

1- نشست علمی، شامل سخنرانی؛

الف- دکتر محمد تقی ایمان پور، استاد دانشگاه فردوسی مشهد

«جایگاه پروفسورشهبازی در مطالعات هخامنشی»

ب- دکتر چگینی،باستان شناس

« معرفی و ارزیابی کتاب تاریخ ساسانیان دکتر شاپور شهبازی»

ج- دکتر عسکری، استاددانشگاه شیراز

«از تختگاه تا شهر؛بررسی مطالعات نوین هخامنشی»

2- رونمایی از کتاب تاریخ ساسانیان

منبع : انجمن ایرانی تاریخ 

به مناسبت درگذشت مرحوم عبدالهادی حائری

در بیست و سوم تیر سال 1372 هجری شمسی، عبدالهادی حائری مورخ و محقق معاصر درگذشت. وی در 1314هـ .ش در قم متولد شد. از طرف پدر نوه حاج میرزا عبدالله حائری، از مجتهدان برجسته و عارف پیشه کربلا و از سوی مادر نوه آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه

در بیست و سوم تیر سال 1372 هجری شمسی، عبدالهادی حائری مورخ و محقق معاصردرگذشت. وی در 1314هـ .ش در قم متولد شد. از طرف پدر نوه حاج میرزا عبدالله حائری،از مجتهدان برجسته و عارف پیشه کربلا و از سوی مادر نوه آیت‌الله حاج شیخعبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم بود. عبدالهادی تحصیلات مقدماتی حوزوی را نزد پدر و برادر خود که هر دو روحانیبودند، گذراند. از 1327هـ .ش به همکاری با مطبوعات پرداخت و در روزنامه‌های «استوار»و «پیکار مردان» در قم و روزنامه «قانون» در تهران درباره بسیاری از مسایل سیاسی واجتماعی مطلب نوشت. همچنین با مجلات دینی تهران همچون «مسلمین»، «نور دانش»، «حیاتمسلمین» و «سالنامه نور دانش» همکاری کرد. در دوران حکومت دکتر محمد مصدق واردفعالیت های سیاسی شد. در همین ایام به تحصیل دروس دبستانی و دبیرستانی پرداخت و در1334هـ .ش دیپلم ادبی گرفت. در 1336هـ .ش به دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران رفت،در رشته الهیات به تحصیل پرداخت و درجه لیسانس گرفت. پایان نامه او ترجمه متنی ازعربی به راهنمایی سید محمد مشکوة بود که در 1339 هـ .ش آن را به انجام رساند. اودر این ایام محضر استادان برجسته‌ای چون دکتر عبدالحسین زرین کوب، آیت‌الله مرتضیمطهری، سعید نفیسی و دکتر غلامحسین صدیقی بهره برد. مدتی به عنوان دبیر در دبیرستان‌هایقم و تهران مشغول تدریس شد. در این سال‌ها به صورت آزاد نیز در کلاس‌های فوق لیسانس علوم اجتماعی شرکتکرد. چندی در اداره بهداشت و بهداری مشهد بهکار پرداخت. بعد به ریاست آموزش بهداشت مشهد و ریاست انتشارات و تبلیغات بهداریاستان خراسان منصوب شد. در همین ایام کتاب «ابن مقفع» تألیف حنّا الفاخوری را اززبان عربی به فارسی ترجمه و منتشر کرد. در 1343هـ .ش با به دست آوردن یک بورسدانشگاهی به کانادا رفت، در دانشگاه مک گیل در رشته تاریخ و مطالعات خاورمیانه بهتحصیل پرداخت. در 1347هـ .ش درجه فوق لیسانس گرفت. سپس تحصیلات خود را در همینرشته دنبال کرد و در 1352هـ .ش موفق به اخذ دانشنامه دکترا شد. موضوع رساله دکتریوی درباره درگیری فکری و عملی علما و مجتهدان در انقلاب مشروطیت ایران بود که بعددر 1356هـ .ش به صورت کتاب در لیدن هلند به چاپ رسید و ترجمه فارسی آن تحت عنوان «تشیعو مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق» منتشر شد. او ضمن تحصیل، مدت دو سالنیز زبان و ادب فارسی را تدریس کرد. پس از فارغ التحصیلی، مدت چهار سال نیز دردانشگاه کالیفرنیا در برکلی به عنوان استادیار به تدریس پرداخت. در 1357هـ .ش بهوطن بازگشت و به عنوان دانشیار در گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانیدانشگاه فردوسی مشهد مشغول تدریس شد. طی سال‌های 1366- 1365 هـ .ش با استفاده ازفرصت مطالعاتی به چین، اروپا و امریکا سفر کرد و به تکمیل اطلاعات خود پرداخت. دکترحائری در سال تحصیلی 71-1370 هـ . ش به عنوان استاد نمونه دانشکده ادبیات و علومانسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزیده شد و در همین سال به درجه استادی رسید. او عضوانجمن خاورشناسی امریکا، انجمن مطالعات خاورمیانه امریکای شمالی، مؤسسه خاورمیانه،انجمن مطالعات ایرانی، انجمن علوم سیاسی امریکا، انجمن تاریخ در امریکا رشته اسلامشناسی، ایران شناسی و شرق شناسی بود. دکتر حائری به شعر علاقه داشت و اشعاری می‌سرود.همچنین دستی در ترجمه داشت. او در مشهد درگذشت و در صحن بارگاه ملکوتی حضرت امامرضا (ع) به خاک سپرده شد. پس از مرگش، کتابخانه شخصی وی توسط همسرش به دانشگاهفردوسی مشهد اهدا گردید. آثار متعددی از این استاد برجسته باقی مانده است که از آنجمله می‌توان به «نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازیغرب» - که در دوره هفتم کتاب سال جمهوریاسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شد - «همگامیایران و لیبی بر ضد امپریالیسم: دو سند تاریخی»، «تشیع ومشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق»، «تاریخ جنبش‌ها وتکاپوی فراماسونی‌گری درکشورهای اسلامی»، «تاریخالحرکات و النشاطات الماسونیه فی العالم الاسلامی» و «آزادی‌های سیاسی و اجتماعی از دیدگاه اندیشه‌گران» اشارهکرد. در مهر ماه 1379 هـ.ش مراسم بزرگداشتی به پاس سال‌ها خدمات علمی و فرهنگی وی از سوی گروه تاریخدانشگاه های تهران و مشهد در تهران برگزار شد و مجموعه مقالات ارائه شده در اینهمایش در کتاب «خودآگاهی و تاریخ پژوهی» (یادنامه استاد عبدالهادی حائری) در اسفندماه 1380 هـ .ش به چاپ رسید.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

معرفی کتاب دیوید بلو درباره شاه عباس

 

شاه عباس؛ پادشاه سنگدلی که به افسانه بدل شد

دیوید بلو

بدون تردید شاه عباس صفوی یکی از شاخص‌ترین چهره‌های تاریخی ایران پس از اسلام است. نوشتن درباره شاه عباس با توجه به پیچیدگی‌های زندگی و زمانه او کار آسانی نیست. یکی از جدید‌ترین مورخانی که در این راه آستین‌ها را بالا زده، دست به قلم برده و در کتابی مستقل به شاه عباس صفوی پرداخته، دیوید بلو انگلیسی است.

 

کتاب بلو در سال ۲۰۰۹ چاپ و ترجمه آن چند ماهی است که وارد بازار کتاب کشورمان شده است. این طور که نویسنده در پیشگفتار کتاب می‌گوید، اوایل دهه ۱۹۶۰ سفری به اصفهان داشته و در‌‌ همان جا به شاه عباس علاقه‌مند شده و حالا پس از گذشت چند دهه نتایج تحقیقات خود را در قالب یک کتاب درآورده است؛ کتابی که دیوید بلو نوشتن آن را مدیون انبوهی کار تحقیقی می‌داند که در سه - چهار دهه گذشته انجام گرفته و آگاهی ما را نه تنها از دوران شاه عباس بلکه از تمامی عصر صفویه وسعت فراوانی بخشیده است. (ص ۷)

 

بلو برای نگارش این کتاب، تاریخ عالم آرای عباسی را منبع اصلی خود قرار داده، به خصوص که درباره اسکندربیگ منشی نویسنده آن، معتقد است: «... شاهد عینی بیشتر وقایعی به حساب می‌آید که نقل کرده است. وقایع‌نامه پر و پیمان او به رغم ماهیت «رسمی» آن، هنوز هم از هر نظر مهم‌ترین منبع ایرانی محسوب می‌شود. اسکندر بیگ ویژگی‌های اصلی مورخی صادق را نیز دارد، چرا که تلاش می‌کند علت رخداد‌ها و اعمال مردم را دریابد.» (صص ۷ و ۸) با این حال محل رجوع و تکیه‌گاه بلو در کار نوشتن کتاب شاه عباس چنان که از نقل قول‌های درون متن هم روشن می‌شود، بیشتر گزارش‌های اروپاییانی است که در زمان شاه عباس از ایران دیدن کرده‌اند: «... به واقع این منابع اروپایی بود که نوشتن زندگینامه شاه عباس را ممکن ساخت...» (ص ۸) به اعتقاد بلو روایات این اروپاییان نشان می‌دهد که شاه عباس چگونه رفتار می‌کرده و در وضعیت‌های گوناگون چگونه سخن می‌گفته است. به علاوه اینکه «این گزارش‌ها اطلاعات فراوانی درباره جنبه‌های مختلف زندگی در ایران عصر صفوی نیز فراهم می‌آورد که آن‌ها را نمی‌توان در وقایع‌نامه‌های ایرانی آن عصر یافت.» (همان)

 

دیوید بلو که عنوان فرعی «پادشاه سنگدلی که به افسانه بدل شد» را برای کتاب خود برگزیده، در متن هم شاه عباس را فردی دارای ویژگی‌های متضاد توصیف می‌کند. اگر او را فرمانروایی «مستبد» خوانده، بلافاصله وی را «روشن‌بین» هم توصیف کرده است. (ص ۹) یا وقتی می‌نویسد: «او می‌بایست شخصیتی دلپذیر و هم‌نشینی بسیار جالب توجه بوده باشد- چنانکه اگر کسی پا به پای او می‌آمد هرگز به نظر نمی‌رسید خسته شده باشد...» پشت سرش اضافه می‌کند: «... اما وقتی می‌خواست سر زندانی ترک را در حضور فرستاده منقلب و وحشت‌زده اروپایی از تن جدا کند دیگر چندان شوخ نبود.» (ص ۱۲) بلو معتقد است شاه عباس هر چه بود به گفته اسکندربیگ منشی «مرد تناقض‌ها» بود. (ص ۱۳)

 

نویسنده بار‌ها در کتاب خود به دستاوردهای شاه عباس در زمینه‌های مختلف اشاره کرده است. مثل آنجا که در نتیجه‌گیری پایانی کتاب چنین مروری بر بعضی دستاوردهای او داشته: «شاه عباس ایران را از سلطه خودخواهانه قبایل قزلباش که رقابت آن‌ها کشور را به طرز مرگباری تضعیف کرده بود نجات داد، یک حکومت مرکزی قدرتمند با دیوان‌سالاری کارآمد به وجود آورد، مناطقی را که در اشغال عثمانی و ازبک‌ها بود آزاد کرد، زیرساخت‌های اقتصادی را تا حد زیادی بهبود بخشید و تجارت و کشاورزی را تشویق کرد. همراه با این کار‌ها، آرامش داخلی و رفاه و بهروزی در ایران برقرار کرد که تقریبا تا صد سال پس از مرگ او ادامه یافت. در عرصه فرهنگی، هادی دورانی بود که دستاوردهای هنری بزرگی داشت به ویژه در معماری و تصویرگری... او همچنین هویت جدید ملت ایران را بر اساس ارکان دوگانه سنن پیش از اسلام و تشیع تحکیم کرد که انعکاس آن را در دو مراسم بزرگ نوروز و عاشورا می‌توان دید...» (ص ۲۹۱) در‌‌ همان فصل به جایگاه شاه عباس نزد ایرانیان می‌پردازد و می‌نویسد: «شاه عباس چنان تاثیری بر هم‌میهنان خود داشت که خیلی زود به شخصیتی افسانه‌ای تبدیل شد... او از بسیاری جهات تجسم فرمانروا در مقام شخصیتی قدرتمند و پدرانه بود- قابل دسترس برای مردم خود، کسی که به مشکلات و نگرانی‌های آن‌ها گوش می‌دهد، رفاه آنان برایش اهمیت دارد و آن‌ها را در برابر دشمنان خارجی و بی‌عدالتی‌های داخلی حفظ می‌کند.» (صص ۲۹۲ و ۲۹۳)

 

در مقدمه کتاب هم پس از اشاره به نمونه‌هایی از دستاوردهای شاه عباس در زمینه‌های مختلف، آمده: «دستاوردهای شاه‌ عباس لقب «کبیر» را که در ایران در تداول عام به دنبال نام او می‌آید کاملا توجیه می‌کند. او به راستی تنها فرمانروای دوران اسلامی ایران است که چنین لقبی گرفته است. این لقب او را همتراز کوروش کبیر می‌کند، بنیانگذار اولین امپراتوری ایران در قرن ششم قبل از میلاد.» دیوید بلو سپس با اشاره به اینکه تا به حال هیچ زندگینامه‌ای به زبان انگلیسی درباره شاه عباس نوشته نشده، می‌نویسد: «این کتاب درصدد است نشان دهد که چرا این امر یک غفلت جدی محسوب می‌شود و شاه عباس نه تنها اهمیت بسزایی برای ایران و جهان اسلام دارد بلکه بخشی از تاریخ اروپاست و به سهم خود شخصیتی جذاب دارد. از این گذشته، بیشتر رویداد‌ها و تحولاتی که در زمان سلطنت شاه عباس رخ داد ارتباط آشکاری با روزگار ما دارد.» (ص ۹)

 

بلو در دو فصل نخست با زمینه‌سازی، فضایی که شاه عباس در آن روی کار آمد را توصیف می‌کند: «درک چالش‌هایی که شاه عباس با آن مواجه بود بدون اطلاع از وقایع سال‌های ۱۵۰۱ تا ۱۵۸۷، هنگامی که در هفده سالگی با نوعی کودتا بر تخت سلطنت نشانده شد، ممکن نیست. دو فصل اول این کتاب به این امر و نیز تولد و پرورش شاه عباس می‌پردازد.» (ص ۱۰)

 

در فصل نخست کتاب با نام «میراث شاه عباس: زایش دولتی شیعه»، بلو به داستان شکل‌گیری حکومت صفویه پرداخته و تلاش کرده فضای سیاسی و مذهبی داخلی و خارجی از زمان شیخ صفی‌الدین اردبیلی تا تولد شاه عباس را ترسیم کند.

 

در فصل دوم، «کودکی پرآشوب و مصادره قدرت»، اشاره‌ای به اهمیت هرات، زادگاه شاه عباس در اوایل دوره صفویه شده است؛ شهری که به قول نویسنده کتاب در کنار شهرهای تبریز پایتخت اولیه و قزوین پایتخت بعدی صفویان عنوان دارالسلطان را از آن خود کرد. در این فصل به توصیف خانواده و سرپرستانی که در تربیت عباس کوچک نقش داشتند هم پرداخته شده است. حتی به هنرهای مختلفی که شاه عباس از آن‌ها بهره داشته نیز اشاره‌ای شده است. به اعتقاد نویسنده اینکه شاه عباس به کارهای هنری می‌پرداخت، امری غیرعادی نیست و آنچه قابل تامل است دامنه گسترده هنرهایی است که از هر انگشت او می‌بارید: «اسلام هنرمندان را محترم می‌شمرد و نخبگان یادگیری هنر را عملی افتخارآمیز می‌دانستند. چیزی که شاید حیرت‌آور باشد دامنه مهارت‌های هنری شاه عباس بود.» (ص ۳۴)

 

در این فصل همچنین به کشمکش‌هایی پرداخته شده که از کودکی شاه عباس تا بر تخت نشستن‌اش، در خاندان صفوی بر سر کسب قدرت رخ داد؛ کشمکش‌هایی که به نظر بلو یکی از علل مهم آن نبود قانونی صریح برای مسئله جانشینی بود: «فقدان هرگونه قانون صریح در مورد جانشینی به روسای قبایل این امکان را می‌داد که شاهزادگان صفوی را در چالش قدرت خود آلت دست خویش سازند.» (ص ۱۰) نویسنده در این فصل در ترسیم کودکی پرآشوب شاه عباس و اینکه چه عواملی در شکل‌گیری تدریجی شخصیت او نقش داشته‌اند، اشاره‌ای هم به تاثیر ماجرای قتل مادرش، مهدعلیا، به دست امرای قزلباش در او کرده است: «گرچه شاهزاده عباس هنوز کودک بود و مادرش را درست نمی‌شناخت، قتل وحشیانه او به دست قزلباش حتما تاثیر عمیقی بر وی گذاشته است. دست کم از آن هنگام به احتمال فراوان این اعتقاد راسخ در وی به وجود آمد که قدرت قزلباش باید نابود شود. رخدادهای بعدی تنها می‌توانست این اعتقادش را راسخ‌تر کند.» (ص ۴۱)

 

«شاه عباس زمام امور را در دست می‌گیرد» عنوان فصل سوم کتاب است که در آن ابتدا به رابطه شاه عباس و مرشد قلی‌خان استاجلو پرداخته شده است؛ کسی که ابتدا یکی از قیم‌های شاه بود و بعد از به سلطنت رسیدن او به عنوان وکیل‌السلطنه رسید. به اعتقاد دیوید بلو، شاه عباس در هشت ماه نخست سلطنت مجبور بود که زیر سایه مرشد قلی‌خانی باشد که او را به سلطنت رسانده بود و شاه از او نفرت داشت. با این حال در اوایل کار برای حفظ جایگاه خود در اوضاع نابسامان کشور نیازمند مرشد قلی‌خان بود و برای همین منتظر فرصت ماند تا زمان مناسب برای کنار زدن او فرا برسد. (ص ۴۹) برای رسیدن این فرصت شاه عباس ماه‌ها صبر کرد تا بالاخره با اشاره او این مانع حکومت مستقل از سر راه برداشته شد. دیوید بلو از کشته شدن مرشد قلی‌خان به عنوان نقطه عطف سلطنت شاه عباس یاد می‌کند: «سرانجام در هجده سالگی آزاد بود تا‌‌ همانگونه که می‌خواست حکومت کند.» (ص ۵۳) در این فصل جدا از اشاره به برخی دل‌مشغولی‌های شاه مثل معاهده صلح با عثمانی، انتصاب حاتم بیگ اردوبادی به سمت وزارت اعظم و سرکوبی فرقه نقطویه، به اصلاحات به خصوص نظامی شاه هم پرداخته شده است که در نتیجه آن به عمد از قدرت و سیطره قزلباش‌ها کاسته و نفوذ غلامان بیش از پیش شد.

 

سرکوبی و آرام‌سازی ولایات گیلان، مازندران و لرستان و پیروزی‌های شاه بر ازبک‌ها از جمله موضوعاتی‌اند که در فصل چهارم با عنوان «بازپس‌گیری خراسان از ازبک‌ها» به آن‌ها پرداخته شده است.

 

«هنگامی که شاه عباس پیروزمندانه وارد قزوین شد یک هیات اعزامی تا حدی نامتعارف را در انتظار خود دید.» این جمله که فصل چهارم با آن به پایان می‌رسد، اشاره به هیات برادران شرلی انگلیسی و همراهانشان دارد که داستان حضور آن‌ها در ایران در فصل پنجم، «ماجراجویان انگلیسی در خدمت شاه عباس»، شرح داده شده است. بلو با اشاره به اینکه هدف اصلی ماموریت این هیات مبهم مانده است، در دو هدفی که سر آنتونی شرلی از این سفر گفته یعنی «ترغیب شاه عباس برای اتحاد با قدرت‌های مسیحی اروپا بر ضد عثمانی» و «ترویج روابط تجاری» تردید می‌کند: «درک معنی اتحاد سخت است، زیرا در تقابل کامل با سیاست خارجی حکومت ملکه الیزابت اول محسوب می‌شد که در پی جلب دوستی عثمانی بود... منظور دوم نیز گیج‌کننده است. تجارت مستقیم میان انگلستان و ایران ممکن بود به معنی گشوده شدن دوباره مسیر روسیه باشد که تزار هیچ‌گونه تمایلی به آن نشان نداده بود و در مساعد‌ترین شرایط بسیار خطرناک می‌نمود. تجارت از طریق خلیج فارس نیز منتفی بود چرا که هنوز تحت کنترل پرتغالی‌ها قرار داشت و آن‌ها از سال ۱۵۸۱ متحد اسپانیا بودند. هر نوع تجارت مستقیم با ایران نیز کمپانی تازه تاسیس لوانت را تضعیف می‌کرد که کالاهای ایرانی و شرق دور را از بازرگانان ترک در حلب می‌خرید.» (ص ۷۱) نویسنده به طور مفصل استقبال گرم شاه عباس از برادران شرلی و همراهانشان را توصیف کرده و سپس به عزیمت سر آنتونی شرلی همراه حسین علی بیگ برای دیدار با صاحب منصبان اروپایی و در ‌‌نهایت بروز اختلاف بین این دو نفر و جدا شدنشان پرداخته است.

 

در ششمین فصل با عنوان «حملات مداوم: خراسان، خلیج فارس و چالش با عثمانی» در کنار پرداختن به مواردی مثل لشکرکشی بی‌نتیجه به خراسان، تسخیر لار و پذیرایی گرم از راهبان پرتغالی، به سفر جالب توجه سال ۱۶۰۱ شاه عباس به مشهد هم اشاره شده است. سفری که بلو آن را یکی از برجسته‌ترین اعمال دوران سلطنت شاه عباس می‌داند. در این سفر شاه صفوی با پای پیاده از اصفهان برای زیارت امام رضا(ع) چیزی حدود هزار کیلومتر راه را در ۶۶ روز پیمود. به اعتقاد بلو انگیزه شاه عباس برای این سفر به احتمال زیاد دعا برای طلب مساعدت از امام رضا (ع) در عملیات نظامی بعدی بلخ بوده است. (صص ۸۶ و ۸۷)

 

«شاه عباس عثمانی‌ها را بیرون می‌راند» عنوان فصل هفتم کتاب است که نویسنده در آن به شرح پیروزی‌های چشمگیر شاه عباس در برابر عثمانی می‌پردازد. به نوشته بلو، شاه عباس پس از موفقیت‌هایی که در نبرد با عثمانی کسب کرد، به شدت به دنبال ترغیب اروپا به جنگ با عثمانی بود و تمایلی به صلح با این همسایه ترک نداشت. فصل هشتم کتاب با عنوان «در پی هم‌پیمانان اروپایی» به همین تلاش‌های شاه برای کشاندن اروپاییان به جنگ با عثمانی پرداخته است.

 

«پیشروی به سوی خلیج فارس، تبعید جمعی و قتل فرزند»، «پیروزی انگلو- ایرانی: تسخیر هرمز»، «پیروزی‌های نهایی: تصرف قندهار و بغداد»، «کشمکش ایلچیان» و «سفیر انگلیس و مرگ شاه عباس» عناوین فصل‌های نهم تا سیزدهم کتاب شاه عباس هستند. دیوید بلو در این فصل‌ها به بررسی موضوعات مختلفی می‌پردازد: ساخت و سازهای شاه عباس در اصفهان و مازندران، ادامه کشمکش او با عثمانی به خصوص در شرایطی که او خواهان حفظ تصرفات خود بود و عثمانی خواهان واگذاری آن‌ها، تداوم اعزام نمایندگانی بین ایران و دول اروپایی به خصوص اسپانیا، همکاری شاه با کمپانی هند شرقی و تصرف جزیره هرمز که به یک قرن تفوق پرتغالی‌ها در خلیج فارس پایان داد و بلو آن را یکی از بزرگترین پیروزی‌های دوران سلطنت شاه عباس خوانده (ص ۱۴۶)، بازپس‌گیری قندهار از تیموریان هند و بغداد از عثمانیان، شکل‌گیری تنش میان افرادی که شاه عباس به اروپا فرستاده بود، استقبال از نخستین سفیر انگلستان، ناخوشی و در ‌‌نهایت مرگ شاه عباس، بخشی از مهم‌ترین مطالبی هستند که در فصل‌های نهم تا سیزدهم کتاب به آن‌ها اشاره شده است.

 

در فصل چهاردهم که دیوید بلو آن را «شاه عباس، انسان و پادشاه» نامیده، دیدگاه نویسنده درباره شاه عباس روشن‌تر می‌شود. در این فصل نویسنده تلاش می‌کند با کنار هم قرار دادن خصوصیات مختلفی که به نظر او شاه عباس دارا بود، به قول خودش شخصیت او را دقیق‌تر بررسی کند: «برعکس بسیاری از نجبای دربارش که دوست داشتند جامه‌های ابریشم و زربفت گران‌بها بپوشند، شاه عباس لباس ساده از پارچه سرخ، سبز یا سیاه را ترجیح می‌داد... اما در جشن‌ها و مناسبت‌های رسمی جامه‌های پر زرق و برق‌تری می‌پوشید... به‌‌ همان سادگی غذا تناول می‌کرد که لباس می‌پوشید... از تدارک و پختن غذا لذت می‌برد... گرچه شاه عباس کم غذا می‌خورد اما به اعتدال نمی‌نوشید. تقریبا بدون استثناء، تمامی اروپاییانی که به دربار او رفته‌اند از اینکه او می‌توانست ساعات متمادی بنوشد به شگفت آمده‌اند. اما هیچ یک از آن‌ها هرگز او را مانند جانشینانش مست ندیدند... او بی‌‌‌نهایت بی‌قرار بود و دائم به انجام کاری مشغول... به همین اندازه از تنبلی دیگران بیزار بود... به چشم او دروغ گفتن حتی خلافی خطیر‌تر بود... به یقین سه چیز را که ایرانیان باستان پیش از هر چیز به مردان جوان خود می‌آموختند قبول داشت: سواری، کمان‌کشی و راستگویی...همه کسانی که او را ملاقات کرده‌اند تحت تاثیر فراست جالب توجه او قرار می‌گرفتند... شاه عباس در عین حال به شدت خرافاتی بود... مردم شاه را کسی می‌دیدند که عدالت را در حق آن‌ها اجرا می‌کند، که معمولا به معنی حفظ آن‌ها از ستم مقامات بود... از این نظر، شاه عباس به داشتن وجدان، بی‌طرفی و سخت‌گیری معروف بود... شاه عباس مجبور بود برای ساختن کشوری منظم و بدون هرج و مرج که به میراث برده بود بی‌رحم باشد، چنان که بود... اما هنگامی که خلق خوشی داشت، بسیار سرزنده و دلنشین بود... حس کنجکاوی‌اش، اروپاییانی را که از دربارش دیدن می‌کردند به خوشامدی گرم مطمئن می‌کرد و آن‌ها می‌توانستند انتظار سوال پیچ شدن داشته باشند... شاه عباس واجد نوعی حس شوخ طبعی ناسوده و دلقک‌وار بود... بی‌تکلفی نشان سبک حکومتی شاه عباس بود... شاه عباس در هر شهری که بود با اسب به شهر می‌رفت تا اگر توانست با مردم سخن بگوید و شاهد اوضاع و احوال باشد... او اغلب بی‌خبر به مغازه‌ها، قهوه‌خانه‌ها و حتی خانه‌های مردم وارد می‌شد... او مخصوصا مشتاق گردش دور و بر بازار‌ها بود و گاه این کار را با جامه مبدل انجام می‌داد، هم برای آنکه بشنود مردم درباره او چه‌ها می‌گویند و هم برای وارسی آنچه برای فروش در بازار عرضه می‌شد... این تنها راه مطلع شدن شاه عباس از اوضاع و احوال قلمرو پادشاهی خود نبود. مانند بیشتر حکمرانان و نظام‌های ایرانی، او لشکری از جاسوسان داشت... تردیدی نیست که بیشتر رعایای وی شاه عباس را با تحسین و محبتی آمیخته با ترس می‌نگریستند...» (صص ۱۹۹-۱۹۱)

 

در پایان این فصل از کتابی با عنوان «کتاب میثاق» یاد شده که مثل یک آئین‌نامه بود و به قول بلو این را که شاه عباس چه چیزی را جزء وظایف خود می‌پنداشته شاید بتوان از این کتاب دریافت. (ص ۲۰۰) کتاب «... به ظاهر حاوی دستورالعمل‌هایی از چهار خلیفه و اولین امام شیعه، علی بن ابو‌طالب (ع)، خطاب به حاکم خود در مصر است گرچه اکنون گفته می‌شود این کتاب مدت‌ها بعد نوشته شده است...» (همان)

 

در فصل پانزدهم با نام «دربار شاه عباس» مروری بر مواردی مثل طبقات، زبان، فرهنگ بالا و حتی سرگرمی‌های درباریان، ضیافت‌ها، قصر‌ها و مهارت‌های شاه در موسیقی و اسب‌داری و اسب‌سواری، توصیف حرمسرا و خواجگان و شرح مجموعه بناهای فرح آباد و اشرف شده است.

 

در فصل بعدی کتاب، «پیوند میان دولت و دین» در کنار پرداختن به اعتقادات شیعی شاه و اینکه «تمامی شواهد حاکی از آن است که شاه عباس در تعهد خود به تشیع بی‌ریا بوده» (ص ۲۲۹) اشاره‌ای هم به تفکرات اندیشمندان معاصر او میرداماد، شیخ بهایی و ملاصدرا و همچنین تقابل دو تفکر اصولیون و اخباریون در روزگار شاه عباس شده است. در نگاه دیوید بلو اساس شیعی حکومت صفوی در زمان روی کار آمدن شاه عباس آسیب دیده و شالوده صوفیگرانه آن دچار اضمحلال شده بود و راه چاره شاه عباس تحکیم پیوند با شیعه دوازده امامی سنتی و تائید مجدد آن بود: «این امر به معنی خلق اتحاد میان "تخت و محراب" بود که در آن روحانیت سنتی شیعه، ادعای شاه مبنی بر مشروعیت ویژه شیعه را تضمین، و اعلام می‌کرد اطاعت از او فرمان خداست، شاه نیز به نوبه خود هر چه در ید قدرت داشت صرف حمایت و ترویج تشیع سنتی و تثبیت روحانیت شیعه می‌کرد...» (ص ۲۲۷)

 

نمی‌توان از شاه عباس سخن گفت و به اصفهان نپرداخت. شاید به همین دلیل است که دیوید بلو هم درست مثل راجر سیوری که یک فصل از کتاب معروفش «ایران عصر صفوی» را به اصفهان اختصاص داده، در یک فصل به طور مجزا به این شهر پرداخته است. جالب است که نام این فصل یعنی «اصفهان، نصف جهان» هم با نام‌‌ همان فصل کتاب سیوری یکی است. در این فصل کتاب بلو، به توصیف فضاهای مختلف شهر اصفهان و اوضاع و احوال ارامنه، زردشتیان و یهودیان این شهر در کنار وضعیت قهوه‌خانه‌ها، حمام‌ها، خانه‌ها و... آنجا پرداخته شده است.

 

در فصل بعدی، «پادشاه تاجر»، به اقدامات و اصلاحات شاه عباس برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور توجه شده است. بلو با اشاره به اوضاع نامناسب اقتصادی ایران در زمان روی کار آمدن شاه عباس، از آگاهی او از ضرورت «ایجاد اقتصادی قوی و مولد که در آن تجارت و بازرگانی بتواند رونق پیدا کند»، سخن می‌گوید. به اعتقاد بلو شاه عباس از‌‌ همان اوایل دوران سلطنتش قدم‌هایی برای ایجاد نظم در امور مالی و احیای اقتصادی برداشت: «این گام‌ها عبارت بودند از ارزیابی عواید و هزینه‌های هر یک از ولایات، رواج نوعی سکه نقره جدید و برقراری مجدد امنیت در مسیرهای تجاری و زیارتی. آخرین اقدام چنان موفقیت‌آمیز بود که ایران به دلیل امنیت جاده‌هایش شهرت یافت.» (ص ۲۵۵) در این فصل همچنین به نمونه‌هایی از اقدامات شاه عباس برای بهبود زیرساخت‌های اقتصادی هم اشاره شده است. اقداماتی مثل: «... ساخت راه‌های جدید، مهمانخانه‌های بی‌شمار به نام کاروانسرا برای بازرگانان و سیاحان و مرمت بازار‌ها یا مراکز تجاری شهری و ساختن بازارهای تازه به ویژه در پایتخت جدیدش اصفهان...» (ص ۲۵۶) نویسنده، شاه عباس را فردی که «فعالانه درگیر تجارت برای خود بود» معرفی می‌کند و نقل قولی از «پیترو دلا واله» آورده که در آن شاه عباس را «بزرگترین بازرگان کشور خود» توصیف کرده است. (ص ۲۵۷)

 

«شاه عباس و هنر» عنوان فصل بعدی کتاب است که در آن با اشاره به اینکه «شاه عباس، مانند هر حوزه دیگر، یک محیط هنری ویران به میراث برده بود...» (ص ۲۶۵) به برخی دستاوردهای هنری دوره او می‌پردازد و در ‌‌نهایت به این جمع‌بندی می‌رسد که: «به استثنای شاعری، نمی‌توان تردید کرد که دوران شاه عباس دوره‌ای از دستاوردهای هنری چشمگیر بوده است. بسیار آثار شگفت‌انگیز هنری از نقاشی‌ها و طرح‌های رضا عباسی گرفته تا بناهای معظم اصفهان دلیل کافی برای این امر است.» (ص ۲۷۵)

 

فصل آخر کتاب با عنوان «پادشاهان بعدی صفویه» به جانشینان شاه عباس تا پایان کار صفویان می‌پردازد؛ جانشینانی که به اعتقاد بلو تمامی آن‌ها به استثنای شاه عباس دوم، فرمانروایانی نالایق از آب درآمدند و چیزی که دم و دستگاه صفوی را پس از مرگ شاه عباس تا مدت زمانی طولانی سر پا نگه داشت: «دیوان‌سالاری نیرومند و نسبتا کارآمد وی و نیز شماری از وزرای اعظم شایسته بود. از برکت اصلاحات شاه عباس، نبود جنگ‌های داخلی و عدم وجود چالش‌های جدی خارجی تا هنگام حمله افغان در سال ۱۷۲۲ که حکومت صفوی را ساقط کرد آن‌ها سرپا ماندند.»

 

کتاب شاه عباس دیوید بلو به همت شهربانو صارمی به فارسی برگردانده شده است؛ مترجمی که پیش از این ترجمه آثار تاریخی دیگری مثل «سایه‌های صحرا؛ ایران باستان در جنگ» و چند جلد از مجموعه «شخصیت‌های تاثیرگذار» انتشارات ققنوس را از او دیده بودیم. انتشارات ققنوس که یکی از ناشران مطرح در حوزه تاریخ است، کتاب شاه عباس را در ۳۲۷ صفحه و با جلد گالینگور و قیمت ۱۱ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان تاریخ به خصوص سلسله صفویه و البته شخص شاه عباس قرار داده است. شاه عباسی که نویسنده کتاب معتقد است شاید امروزه دیگر در ایران آن شخصیت افسانه‌ای نباشد اما «به دلیل افزایش مطالعات آکادمیک در باب دوران صفویه، چه در ایران و چه در غرب، او به عنوان یک شخصیت تاریخی با تمام نکات قوت و ضعفش، شکست‌ها و نیز موفقیت‌هایش به خوبی شناخته شده است.» (ص ۲۹۴)

منبع: تاریخ ایرانی- میثم غلامپور

دومین همایش بین المللی تمدن اسلامی در آسیای مرکزی

دومین همایش بین‌المللی تمدن اسلامی در آسیای مرکزی با هدف معرفی نقش تمدن و فرهنگ اسلامی 18 تا 20 مهرماه سال 91 در بیشکک، پایتخت قرقیزستان، برگزار می‌شود.

به گزارش خبرگزاری رسا، سازمان همکاری اسلامی با مشارکت دانشگاه قرقیز ماناس در قرقیزستان همایش سه روزه با عنوان تمدن اسلامی در آسیای مرکزی برپا می کند.

گفتنی است، در این همایش ابعاد مختلف تاریخ تمدن اسلامی در آسیای مرکزی از جمله پیشرفت‌های حوزه‌های فکری، علمی، ادبی، هنری و فرهنگی، روند و مراحل اصلی توسعه تمدن و فرهنگ اسلامی در منطقه و شکل‌گیری و وضعیت کنونی میراث فرهنگی اسلامی بر حسب فرهنگ مادی و فرهنگ معنوی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

 این همایش فرصتی برای ارائه مطالعات جدید، ارزیابی وضعیت پژوهش و نشر در این حوزه و بحث و بررسی درباره ابعاد مطالعات انجام گرفته در زمینه تمدن اسلامی در آسیای مرکزی و مناطق اطراف آن، از سوی محققان و پژوهشگران خواهد بود.

بنا براعلام این همایش به چهار زبان انگلیسی، قرقیزی، ترکی و روسی برگزار می‌شود

علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه نمایند:

http://www.ircica.org

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

انتشار جلد جهارم پژوهشنامه خلیج فارس

جلد چهارم پژوهشنامه خلیج فارس به اهتمام عبدالرسول خیراندیش و مجتبی تبریزنیا از سوی انتشارات خانه کتاب به تازگی منتشر شد. این کتاب از مجموعه مقالاتی است که درباره خلیج فارس نگاشته شده است. ویژگی شاخص این دفتر، تألیفی بودن تمام مقالات است. موضوعات این مجموعه، بر محور پژوهش‌های تاریخی استوار است.

مجتبی تبریزنیا در دیباچه دفتر چهارم چنین آورده است:

چهارمین دفتر از مجموعه پژوهش ­های خلیج فارس پیش روی شماست. سپاس یزدان پاک که بار دیگر توفیق را رفیق ساخت تا از پسِ نزدیک به یک سال تلاش مستمر، تحفه­ ای تقدیم علاقمندان و ایران دوستان و پژوهشگران حوزه خلیج فارس نماییم.

 

در مورد محورهای موضوعی این مجموعه لازم به ذکر می­دانم که از نظر جغرافیایی تنها محدود به «خلیج فارس» نیست بلکه تمام پهنه­ ی آبی «دریای پارس» (شامل خلیج فارس و دریای عمان) را دربر می­گیرد زیرا هم به لحاظ مرزهای آبی، هم از نظر گستره­ ی فرهنگی و هم به دلیل پیشینه­ ی تاریخی، تمام جنوب ایران در پیوند با دریای پارس قرار دارد. ایرانیان در طول سده­ های گذشته از طریق دریای پارس در اقیانوس هند و  دریای سرخ و سواحل آفریقا حضور پر رنگ اقتصادی داشته­ اند. وجود آثار تاریخی و کشف اشیا­ء باستانی در سریلانکا، سواحل هندوستان و سواحل شرقی آفریقا نشان می­ دهد که دریای پارس و پیوندهای تمدنی آن، تا هرکجا که باشد، در محور موضوعی این مجموعه قرار می­گیرد.

اما از نظر موضوع تخصصی، پژوهشنامه خلیج فارس بر محور پژوهش­ های «تاریخی» استوار گشته است، هرچند به دلیل اهمیت مطالعات بین­ رشته ­ای از دو حوزه­ ی «باستان­شناسی» و «مردم­شناسی» که در پیوند با مطالعات تاریخی می­توانند عرصه ­های جدیدی را بگشایند، نیز مقالاتی در این مجموعه قرار دارد. بخش پایانی هم به موضوع مشترک همه­ ی شاخه­ های دانش یعنی «نقد و معرفی کتاب» اختصاص دارد.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

مراسم پاسداشت مقام استاد آئینه وند

مراسم پاسداشت مقام استاد آئینه وند در آخرین دوشنبهاردیبهشت ماه 1391 در فضایی صمیمانه

و دلنشین با حضور مشتاقانه دانشجویان، استادان و عالمان تاریخ و علاقه مندان استاد و خانواده

محترم ایشان برگزار شد.

 

25 اردیبهشت ماه در سالن دکتر تورانی دانشگاه الزهرا راس ساعت پنج بعد از ظهر با پخش سرود

کشور عزیز ایران و نوای روحانی قرآن و سخنرانی رئیس هیئت مدیره انجمن ایرانی تاریخ اسلام

دکتر بارانی جلسه آغاز شد. سخنران اول حجت الاسلام سید هادی خامنه ایی رئیس پژوهشکده

تاریخ اسلام از سجایای اخلاقی و علمی ایشان نکاتی برشمردند و در ادامه همکاران و دانشجویان

استاد که اینک خود استادانی برجسته شده‌اند در وصف ویژگی‌ها و صفات بارز اخلاقی، معنوی و

علمی ایشان با زبان عشق و ایمان که عمیقا حضار را تحت تاثیر قرار داد سخنانی بیان نمودند که

وصف حال همگی ایشان در این جمله می‌گنجاید که استاد نمونه بارز الگوی اخلاقی و علمی برای

همه ره‌پویان علم و دانش می‌باشد.

از جمله برنامه‌های اثرگذار و جذاب این مراسم نمایش دو کلیپ زیبا و خوش ساخت از ساخته‌های

یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن سرکار خانم ناصح ستوده و گروه برنامه سازانش بود.

کلیپ اول درباره همایش مورخان و محققان تاریخ اسلام ؛ روز نمادین تاریخ؛ دوم اسفند

1390 بود که با جمله پرمعنا و عمیق استاد آئینه وند «امروز مورخ فیلسوف است» آغاز شده بود.

کلیپ دوم از زندگی استاد آئینه‌وند، ازکودکی تا مراحل متعدد تحصیلی، علمی و پژوهشی ایشان را در

بر می‌گرفت که مقام‌ها و مدارج علمی و مسئولیت‌ها و افتخارات، کتب و آثار علمی- پژوهشی

و اجازات ایشان معرفی شده بود. هر دو کلیپ ها با انتخاب موسیقی تاثیرگذار و متناسب اثر دو چندانی

بر مخاطبان بر جا گذاشت.

فهرست برنامه‌ها و سخنرانی‌های جلسه به ترتیب ذیل می‌باشد.

دکتر محمد رضا بارانی: رئیس هیئت مدیره انجمن ایرانی تاریخ اسلام و هیئت علمی دانشگاه الزهرا

حجت الاسلام سید هادی خامته ایی: رئیس پژوهشکده  تاریخ اسلام

دکتر سید احمد رضا خضری: هیئت علمی دانشگاه تهران

دکتر نعمت الله صفری فروشانی: نماینده جامعه المصطفی العالمیه

پخش کلیپ همایش مورخان و محققان تاریخ اسلام؛ روز تمادین تاریخ

خانم دکتر فاطمه جان احمدی: هیئت علمی دانشگاه الزهرا

دکتر عباس احمدوند: هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

خانم دکتر کبری روشنفکری: هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

دکتر محمد نصیری: نماینده دانشگاه معارف

دکتر شهرام یوسفی فر: معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی، نایب رئیس انجمن ایرانی تاریخ

نمایش کلیپ زندگی دکتر آئینه وند

سخنرانی دکتر آئینه وند

در ادامه خود دکتر آئینه وند در جایگاه سخنران قرار گرفته و با همان تواضع و آرامش همیشگی

و زبانزد خود و با کلمات و جملاتی زیبا و دلنشین از تمامی حضار و برگزار کنندگان جلسه تشکر نمودند

و با تاکید بر جمله معروف خود «امروز مورخ، فیلسوف است» سخنانی در اهمیت علم تاریخ بیان نمودند

که مورد استقبال و تشویق حضار قرار گرفت.

سپس هدایای از طرف انجمن ایرانی تاریخ اسلام و سایر مشارکت کنندگان: دانشگاه الزهرا با حضور

خانم دکتر خزعلی رئیس محترم دانشگاه، پژوهشکده تاریخ اسلام،  دانشگاه تربیت مدرس

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تقدیم استاد شد.

ضمن آن که آثار و کتب با ارزشی از تالیفات دکتر آئینه وند تقدیمی پژوهشگاه علوم انسانی و انجمن

آثار و مفاخر فرهنگی در اختیار کلیه شرکت کنندگان مراسم قرار گرفت.

و در پایان دانشجویان، استادان و علاقه مندان به استاد با صحبت‌های صمیمی و گرفتن عکس‌های

یادگاری خاطره دلپذیر این مراسم را در گذر سال‌ها و طی زمان زنده نگه داشتند. راهش پر دوام باد

منبع : انجمن ایرانی تاریخ اسلام

پوستر اولین کنگره تاریخدانان ایران

پوستر نخستین کنگره تاریخ دانان ایران

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

معرفی کتاب: دوران قاجار؛ چانه زنی، اعتراض و دولت

ونسا مارتین در کتاب " دوران قاجار،   چانه‌زني، اعتراض و دولت در ايران سده‌ي نوزدهم" با بررسی کامل روند شکل گیری اعتراضات مردمی در عهد قاجار معتقد است که در این دوران حكومت، كه از نظر ملي در رويارويي با قدرت‌هاي خارجي و رعاياي خود ضعيف بود و با فرصت‌هاي تازه براي سرمايه‌يابي وسوسه مي‌شد، ميان فشار از سوي رعاياي خود و قدرت‌هاي خارجي گرفتار شده بود. در این شرایط جامعه‌ي ايراني از طريق شبكه‌هاي پرسابقه‌ي خود كه با فناوري جديد نيز همراه شده بود، از سازماندهي خاص خود بهره‌مند بود؛ به‌ويژه در شكل اتحاد عمل و تحرك از طريق تلگراف و در جهت مطالبات خود یعنی نهادينه كردن مشورت در روندهاي حكومت و بالاتر از همه در نياز براي عدالتخانه گام بر می داشت. مارتین با مطالعه جامعه‌شناختی جامعه‌ي ايران در دوره‌ي قاجاربر آن است که ارزش‌هاي حاکم بر مناسبات اجتماعی را ارزشهایی اسلامی شكل می دادند كه نه تنها از شريعت بلكه از عرف و فرهنگ جامعه ناشي شده بود وحكومت و جامعه در تعاملات ميان خود، نظام ارزشي اسلاميِ مشخص و به‌رسميت شناخته شده‌اي را به كار مي‌بردند. این نظام ارزشی موید این بود که بزرگ‌ترين شر، هرج و مرج است كه در آن تمام مردم به يكديگر ظلم مي‌كنند و اسلام و مؤمنان نمي‌توانند رشد كنند. بر اين اساس، حكومت و جامعه در دوره‌ي قاجار با يكديگر تعامل مي‌كردند. پس وظيفه‌ي شاه اطمينان دادن به حكومت عدل بود، بدان معني كه او عادلانه بر رعايايش حكومت مي‌كند، و بي‌نظمي متوقف و از جامعه دور شود و در این راستا مذاكره بر اساس حقوق و تكاليف پذيرفته شده بین حکومت و جامعه جريان مي‌يافت و به جای تقابل مردم و حکومت به روند چانه‌زني می پیوستند. به گفته ونسا مارتین در حالیکه تاجرانی چون معين‌التجار از ثروت خود و علما، از جمله آقانجفي، از اقتدار مذهبی خود در این روند چانه زنی با قدرت سود می جستند، فرودستان جامعه، پيشه‌وران و كارگران، زنان، اقشار تنگدست، سربازان و بيكاران براي جبران و تعديل فقدان جايگاهشان و هنگامي كه شكايات آنان مورد توجه و پاسخگويي قرار نمي‌گرفت  در اعتراض بر ضد بي‌عدالتي‌ها مي‌توانستند سازماندهي را برگزينند. مثال تاریخی او تعطيلي بازار بوشهر در اعتراض برضد شيخ ناصر در 1838 است که نشان داد حكومت او به موازنه‌ي عادلانه‌اي در وضع ماليات‌ها نرسيده بوده است. در اعتراضات شیراز مارتین نشان می دهد رابطه‌ي مردم با دولت در شيراز يكي از روندهاي هوشمندانه و ظريف مذاكره و چانه‌زني بي‌وقفه بود كه گاه به صورت اعتراض شهري رخ مي‌داد. حكومت قوام در مارس 1893 با بالابردن قيمت نان و جريمه كردن ساكنان شيراز و اسكان دادن سواركاران بهارلو در خانه‌هاي مردم، اسباب ناخشنودي از خود را فراهم كرد. سه روز بعد تمام شيراز در تلگرافخانه از رفتار بد قوام‌الملك شكايت كردند و بركناري او را خواستار شدند. جمعيت كه 15 تا 20 هزار تن زن و مرد بودند، بر سر و سينه مي‌كوفتند و آه و ناله سر داده بودند و فرياد مي‌زدند «يا سيدالشهدا». آنان همچنين نسخه‌هايي از قرآن را در حالي كه فرياد مي‌زدند «ما مسلمانيم» (يعني حكومت ناحق است) به ديوارهاي تلگرافخانه آويختند. به گزارش مارتین، مردم قول قوام را مبنی بر پایین آوردن قیمت نان قبول نکردند. با شکست رایزنی قوام با علما برای خاموش کردن ملت و عدم تمکین عشایر به حمایت از قوام، تلگراف انجامين از شاه رسيد كه قول داده بود قيمت نان پايين بيايد، سكه‌ي نقره تثبيت و قوام از ولايت فارس بيرون رانده شود . اين حركتِ اعتراضي يك پيروزي براي مردم محسوب مي‌شد. اسناد بیانگر این است که مردم نيريز نيز از پرداخت مالياتشان خودداري مي‌كردند و در عرض هفت ماه هفت بار حاكم عوض شد. در اصفهان هم بالارفتن قيمت نان موجب ناخشنودي جدي عمومي بوده است. در اسناد در دسترس مارتین، تلگراف‌هايي در اواخر آوريل 1879 به موضوع بستن بازارها پرداخته‌اند و به خودداري علما از حضور در نماز جماعت، يك روش معمول در اين دوره براي ابراز ناخشنودي كه معني ضمني آن اين بود كه حكومت مشروعيت ندارد. هنگامي كه ظل‌السلطان پرسيده بود چرا همه‌جا بسته است، علما پاسخ داده بودند كه اين وظيفه‌ي شرعي آنهاست كه در خانه بمانند ،اين بدان معني است كه عمل آنان قانوني و كار ظل‌السلطان غيرشرعي است. پژوهش مارتین روشن می کند نه تنها امتياز رويتر و تنباكو بلكه انقلاب مشروطيت نيز تا حدي به‌سبب سنت اعتراض سازمان‌يافته عليه دولت و درخواست رعايت عدالت و انصاف از سوي دولت، پديد آمده است. . این پژوهشگر از اعتماد به نفس فرودستانی سخن می راند که در جنبش تنباکو خواست خود را علاوه بر حکومت به دولتهای خارجی هم دیکته کردند. مارتین تاکید می کند جنبش تنباكو اعتراضي محلي را به مخالفت در سطح كشور ارتقا داد و در نشان دادن ضعف حكومت و اقتدارش و وسايلي كه از طريق آنها اهداف مشترك مي‌توانست در سطح ملي افراد را گرد هم آورد، يك كاتاليزور بود.  براي مردم تنها اغتنام فرصت مانده بود تا نگرشي تازه را براي يك دوره‌ي جديد اختيار و تبيين كنند. در اين منظر ارزش‌ها و افكار قديم ناشي از پذيرش شرايط جديد، راه‌حل‌هاي تازه در برابر مشكلات سياسي و نظریه‌‌هاي راديكال درباره‌ي نياز به تغيير نظام حكومت هردو مي‌بايست تركيب مي‌شد. اين روندها كه پيش‌تر در دهه‌ي 1890آشكار شده بودند، با روش‌هاي قاعده‌مندتر در مشاوره كه از بخش بزرگ‌تر جامعه ناشي مي‌شد و با ظهور زبان تازه، سخن گفتن از اصلاح و نقش پيوسته‌ي حكومت و مردم و نه دولت و رعايا، همراه شد. به این ترتیب در دهه‌ي 1890ايرانيان شهري به‌تدريج شكاف و از بين رفتنِ توافق ميان شاه و رعايا را مي‌فهميدند. جمع‌بندی مارتین حاکی از این است که حكومت قاجار تنها بر اساس زور پايدار نبود، بلكه بر مذاكره متكي بود كه به‌صورت زنجيره‌اي از مانورها ميان فقرا و فرودستان جامعه و ثروتمندان و صاحبان قدرت جريان داشت، مذاکراتی که انسجام دروني‌اش را سبب شد. انسجامی که در حفظ استقلال ایران در مقابل منافع دو دولت رقيب انگليس و روس موثر بود و باعث شد ایران در برابر اشغال بيگانه پايداري كند زيرا روش چانه‌زني را براي دور نگه‌داشتن قدرت‌هاي خارجي به كار مي‌گرفت. انتشارات كتاب آمه "دوران قاجار،چانه‌زني، اعتراض و دولت در ايران قرن نوزدهم" نوشته "ونسا مارتين" را با ترجمه "افسانه منفرد" منتشرکرده است. جديدترين اثر ونسا مارتين حاكي از تغييرزاويه ديد نسبت به تاريخ اجتماعي ايران در دوره قاجاراست جواد لگزیان

منبع : وبلاگhttp://amehbook.blogfa.com/post-4.aspx سایت خبرگزاری میراث فرهنگی

 

نشست «جنبه های اجتماعی قحطی بزرگ جنگ جهانی اول در ایران»

پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشست علمی با موضوع «جنبه های اجتماعی قحطی بزرگ جنگ جهانی اول در ایران» را برگزار می کند.

جناب آقای دکتر حسین آبادیان سخنران نشست خواهند بود.

این جلسه روز دوشنبه 12 تیر 1391 از ساعت ساعت 16-14 در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به نشانی بزرگراه کردستان نبش خیابان64 (سالن اندیشه) برگز ار می شود.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

نشریه «مطالعات تاریخ و تمدن ملل اسلامی» دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) در جهت توسعه مطالعات حوزه تمدن اسلامی اقدام به انتشار فصلنامه با رویکرد علمی پژوهشی (مطالعات تاریخ و تمدن ملل اسلامی) کرده است. این نشریه به صورت دو فصلنامه انتشار خواهد یافت.

هدف از انتشار این نشریه چنین بیان شده است:

• انتشار دستاوردهای علمی و یافته های جدید پژوهشی در حوزه تاریخ و تمدن ملل اسلامی به منظور مشارکت در تولید علم و گسترش دانش.
• گسترش ارتباط میان پژوهشگران و مراکز پژوهشی حوزه تاریخ و تمدن ملل اسلامی.
• ارتقای سطح پژوهش و کمک به رفع نیازهای علمی و پژوهشی در حوزه علمی تاریخ و تمدن ملل اسلامی.
• ارتقای جایگاه دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)‌ از طریق ورود و عضویت در سامانه های نمایه داخلی و خارجی.

دراین راستا دفتر مجله پذیرای مقالات ارزشمند استادان و دانشجویان علوم تاریخی  در سراسر کشور می باشد.

مدیر مسئول: دکتر عباس برومند اعلم؛ سردبیر: دکتر هادی عالم زاده. برای آشنایی بیشتر با مجله و نحوه ارسال مقالات به آدرس زیر مراجعه نمایید:

http://hcin.journals.ikiu.ac.ir

منبع: انجمن ایرانی تاریخ 

دومین خبرنامه کنگره تاریخ دانان ایران

دومین خبرنامه کنگره تاریخ دانان ایران در فاصله نزدیک تا برگزاری کنگره تاریخدانان منتشر شد.

شماره دوم خبرنامه هفتم تیر منتشر شد.

در این خبرنامه می خوانیم:

- بازدید اعضای شورای اجرایی- علمی کنگره تاریخدانان از دانشگاه بوعلی سینا همدان در 26 اردیبهشت 1391

- گزارش مقدمات برگزاری نخستین کنگره تاریخدانان تاریخ در دانشگاه بوعلی سینا

- گفتگو با جناب آقای دکتر امامی

- گفتگو با خانم فاطمه رو ح الامینی

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

فراخوان مقاله

فصلنامه علمی – پژوهشی «مطالعات تاریخ فرهنگی» پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ مقاله می پذیرد.

بدین وسیله از همه استادان، پژوهشگران و دانشجویان رشته تاریخ و رشته های مرتبط  دعوت می شود در صورت تمایل مقالات خود را به دبیرخانه انجمن ایرانی تاریخ به آدرس میرداماد،‌ انتهای خیابان حصاری،‌ سازمان اسناد و کتابخانه ملی، طبقه 8، اتاق 17 و یا به آدرس الکترونیکی [e-mail] ارسال کنند.

منبع: سایت انجمن ایرانی تاریخ

 

نشست تخصصی«بررسی کاغذهای اسنادی»

پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می‌کند .

نشست تخصصی با عنوان «بررسی کاغذهای اسنادی» با حضور آقایان دکتر جعفری مذهب، دکتر کاشانی و سرکار خانم بحرالعلومی برگزار می شود.

مکان : بزرگراه حقانی (مسیر شرق به غرب)، نبش خیابان کوشا، ساختمان گنجینه اسناد، طبقه هفتم،تالار گرد همایی

زمان : ساعت10 تا 12 روز دوشنبه مورخ 1391/04/05

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

تغییر زمان برگزاری کارگاه آشنایی با نسخ خطی و تصحیح آن

بنا بر گزارش کارگروه آموزش انجمن ایرانی تاریخ کارگاه آموزشی «آشنایی مقدماتی با نسخ خطی و تصحیح آن» که در اطلاعیه قبلی روزهای دوشنبه و پنجشنبه 5و8 تیر اعلام شده بود، به روزهای 5و 12 تیر ماه تغییر یافت.

بدین وسیله از علاقه مندان درخواست می شود برای ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر با دبیرخانه انجمن ایرانی تاریخ  به شماره 26403007 تماس برقرار فرمایند.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

اطلاعیه کارگروه تاریخ محلی

تاریخ محلی رویکردی جغرافیایی به تاریخ دارد. بنا براین اینگونه مطالعات بر پایه ارتباط تاریخی و فرهنگی یک محل یا منطقه خاص بنا می‌شود.

 

Iranian Local History is the study of history in a geographically local context and it often concentrate on the local community. It incorporates cultural and social aspects of history.

 

بدین وسیله از کلیه دانشجویان تاریخ، پژوهشگران محلی، گروه ها یا نهادهایی که مایل به انجام مطالعات محلی یا منطقه ای خاص و یا علاقه مند به پیشبرد مطالعات تاریخ محلی هستند‌، دعوت می شود از طریق پست الکترونیکی [e-mail] یا [e-mail]  سرکار خانم دکتر فاطمه پیرا تماس برقرار نمایند.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

تمدید مهلت ارسال چکیده ها و مقالات همایش بین المللی «کالبدشکافی سیاست انگلیسیها در ایران»

مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با تکیه بر اسناد نویافته و تحقیقات میدانی قصد برگزاری همایش بین­ المللی با موضوع کالبد شکافی سیاست انگلیسی­ها در ایران در فاصله سالهای 1800 تا 2012 م را دارد. بنابر اعلام زمان برگزاری این همایش اردیبهشت ماه 1392 در نظر گرفته شد.

 محورهای  همایش عبارتند از:

-مقایسه عملکرد کمپانی هند شرقی و کارگزاران هند انگلیس قبل و بعد از 1857 م.

- نقش انگلیس در جنگهای دوره اول و دوم روسیه و ایران.

-بررسی رفتارهای سیاسی انگلستان با کشورهای جنوب خلیج فارس و تأثیر آن بر ایران .

-تأثیر مناسبات انگلیس و عراق و خروجی آن در تنظیم روابط ایران و عراق

-بررسی مطبوعات هند انگلیس و بریتانیا درباره ایران در سده نوزدهم و بیستم.

- شناسایی کارکردهای سفارتخانه­های انگلستان در امور سیاسی و اجتماعی ایران

- نقش انگلیس درفرقه‌گرایی وهابی‌گری، فراماسونری و بهائی‌گری

-معرفی سفرنامه نویسان ومستشرقین انگلیسی و آشنایی با نگاه آنان نسبت به جامعه ایران .

-نقش نویسندگان ایرانی در گسترش سیاستهای انگلیس در ایران.

-نقش انگلیس در اختلافات ارضی و مرزی پیرامونی ایران و آثار آن بر امنیت ملی کشور ایران.

-نگاه حقوقی بهره­برداری انگلستان از منابع طبیعی و انسانی ایران.

-تشریح شیوه عملکرد لابی انگلیس در تشکیل کابینه­های مختلف و نحوه حضور آنها در نهادهای رسمی سه قوه (1979-1800م)

-تشریح شکل‌گیری و عملکرد لابی انگلیس در مجلس شورای ملی

-علل، چگونگی و نتایج اشغال ایران به وسیله انگلیس در جنگ اول و دوم جهانی.

-مقایسه­های سیاست­های آلمان؛ آمریکا؛ روسیه و شوروی با انگلستان در دوره قاجار و عصر پهلوی .

-آشنایی با سیاستهای انگلیس در ایران از طریق اسناد آرشیوهای روسیه تزاری، شوروی ، عثمانی، ترکیه ، فرانسه، امریکا و انگلستان.  

-چگونگی و نتایج نفوذ انگلیس در لایه­های مختلف اجتماعی ایران (ایلات و عشایر، خاندانها و...).

- تحلیل و بررسی قیامهای ضد انگلیسی در تاریخ معاصر ایران.

- نقش علما در مقابله با استعمار انگلیس.

- نقش مردم و علمای فارس در مقابله با تهاجم نظامی انگلستان.

- نقش مرجعیت شیعه در قیام 1920 عراق.

-مدارس و میسیونرهای انگلیسی در ایران.

-تقابل، رقابت و تعامل انگلیس با روسیه، آلمان، شوروی و امریکا در ایران.

-مقایسه سیاستهای انگلیس در واگرایی قومی در ایران (قبل و بعد از انقلاب اسلامی)

-اقدامات سیاسی ـ اقتصادی شرکت B.P در حوزه خزر علیه ایران (پس از 1991م)

-نقش انگلیس در عهدنامه­ها و قراردادهای 1801 م ، مجمل ، مفصل، گلستان ، ترکمانچای، ارزنـﺔ الروم ، پاریس، گلداسمیت، آخال، 1907 ،1919 و ....

-نقش انگلیس در امتیازاترویتر، توتون و تنباکو ، بانک شاهنشاهی، گمرکات جنوب ، لینچ ، دارسی و...

-چگونگی و نتایج تسلط انگلیس بر نفت ایران.

-نقش انگلیس در کودتاهای سوم اسفند 1299- 28 مرداد 1332.

- نقش انگلیس در جعل نام خلیج فارس.

-بررسی مواضع انگلیس در: تسخیر سفارت ایران در لندن ـ خروج سازمان مجاهدین خلق از لیست تروریسی در اتحادیه اروپا ـ مساله هسته‌ای و تحریم­های ایران در اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد ـشکل‌گیری مبحث سلمان رشدی ـحمایت از اپوزیسیون ایرانی خارج از کشور .

-کمکهای انگلیس به عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران .

-بررسی اقدامات انگلیس پس از اشغال عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران.

-نقش انگلیس بر شکل‌گیری گروههای افراطی در کشورهای همجوار شرق ایران.

-نقش B.B.C در تحولات صدساله اخیر ایران.

- و ...

برگزارکنندگان از ارسال چکیده مقالات با موضوعات جدید پیشنهادی متکی بر اسناد و تحقیقات میدانی استقبال می­کنند.

مهلت ارسال چکیده مقالات 30 آذرماه 1391

مهلت ارسال اصل مقالات  30 بهمن 1391

نکات قابل توجه:

-     زبان رسمی همایش فارسی می­باشد ولی افراد شرکت کننده خارجی می­توانند به زبان روسی و انگلیسی مقالات خود را ارائه نمایند.

-      هزینه ثبت نام، اسکان و بلیط رفت و برگشت نویسندگان مقالات پذیرفته شده برای سخنرانی به عهده برگزار کنندگان خواهد بود.

 

دبیرخانه همایش:

تهران. الهیه . خیابان شهید فیاضی . میدان فرشته شماره 15 . مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.

تلفن [phone]

نمابر   22602096- 021

e- mail: [e-mail]

علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانند به آدرس اینترنتی زیر مراجعه نمایند:

www.iichs.org

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

پوستر نخستین کنگره تاریخ دانان ایران

منبع : انجمن ایرانی تاریخ

 

انتشار جلد چهارم پژوهشنامه خلیج فارس

جلد چهارم پژوهشنامه خلیج فارس به اهتمام عبدالرسول خیراندیش و مجتبی تبریزنیا از سوی انتشارات خانه کتاب به تازگی منتشر شد. این کتاب از مجموعه مقالاتی است که درباره خلیج فارس نگاشته شده است. ویژگی شاخص این دفتر، تألیفی بودن تمام مقالات است. موضوعات این مجموعه، بر محور پژوهش‌های تاریخی استوار است.

مجتبی تبریزنیا در دیباچه دفتر چهارم چنین آورده است:

چهارمین دفتر از مجموعه پژوهش ­های خلیج فارس پیش روی شماست. سپاس یزدان پاک که بار دیگر توفیق را رفیق ساخت تا از پسِ نزدیک به یک سال تلاش مستمر، تحفه­ ای تقدیم علاقمندان و ایران دوستان و پژوهشگران حوزه خلیج فارس نماییم.

در مورد محورهای موضوعی این مجموعه لازم به ذکر می­دانم که از نظر جغرافیایی تنها محدود به «خلیج فارس» نیست بلکه تمام پهنه­ ی آبی «دریای پارس» (شامل خلیج فارس و دریای عمان) را دربر می­گیرد زیرا هم به لحاظ مرزهای آبی، هم از نظر گستره­ ی فرهنگی و هم به دلیل پیشینه­ ی تاریخی، تمام جنوب ایران در پیوند با دریای پارس قرار دارد. ایرانیان در طول سده­ های گذشته از طریق دریای پارس در اقیانوس هند و  دریای سرخ و سواحل آفریقا حضور پر رنگ اقتصادی داشته­ اند. وجود آثار تاریخی و کشف اشیا­ء باستانی در سریلانکا، سواحل هندوستان و سواحل شرقی آفریقا نشان می­ دهد که دریای پارس و پیوندهای تمدنی آن، تا هرکجا که باشد، در محور موضوعی این مجموعه قرار می­گیرد.

اما از نظر موضوع تخصصی، پژوهشنامه خلیج فارس بر محور پژوهش­ های «تاریخی» استوار گشته است، هرچند به دلیل اهمیت مطالعات بین­ رشته ­ای از دو حوزه­ ی «باستان­شناسی» و «مردم­شناسی» که در پیوند با مطالعات تاریخی می­توانند عرصه ­های جدیدی را بگشایند، نیز مقالاتی در این مجموعه قرار دارد. بخش پایانی هم به موضوع مشترک همه­ ی شاخه­ های دانش یعنی «نقد و معرفی کتاب» اختصاص دارد.

منبع : انجمن ایرانی تاریخ